Açık İşletmelerde Ağır İş Makinesi Operatörlerinin Gürültü, Titreşim ve Toz Maruziyetlerinin Değerlendirilmesi
Tez çalışmasında açık işletmelerde ağır iş makinesi kullanan operatörlerin gürültü, titreşim ve toz maruziyet durumlarının değerlendirilmesi ve ilgili mevzuatlarda yer alan maruziyet sınır değerlerinin altına, yani çalışanlara zarar vermeyecek seviyelere düşürülmesi için yapılabilecek çalışmalara yönelik öneriler üzerinde durulmuştur. Ayrıca operatörlerin kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanım durumlarının da gözden geçilmesine imkân sağlamıştır. Tez çalışması sonucunda aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir:
* Operatörlerin %17’sinin gürültü ölçüm sonuçları ilgili mevzuatta yer alan en düşük maruziyet eylem değeri olan 80 dB(A)’nın üzerindedir.
* A ve C maden ocaklarında kaya kamyonu operatörlerinin gürültü maruziyeti değerleri ilgili mevzuatta yer alan en düşük maruziyet eylem değeri olan 80 dB(A)’in üzerindedir.
* Kaya kamyonu ve paletli ekskavatör operatörlerinin gürültü maruziyeti değerleri en yüksektir.
* İşletmelerin daha önce yaptırmış oldukları ölçüm raporlarına bakıldığında, gürültü ölçümleri uluslararası bir standart ve hesap programı kullanılmadan, işletmede bulunan bir personel tarafından yapıldığı görülmüştür. Bu ölçümler daha çok iş makinelerinin gürültüsünü belirlemeye yöneliktir. Başka bir deyişle, işletmelerde kişisel maruziyet ölçümlerinin yapılmadığı tespit edilmiştir.
* Operatörlerin %17’sinin BVT maruziyeti değerleri ilgili mevzuatta yer alan maruziyet sınır değeri olan 1,15 m/s2’nin üzerindedir.
* Operatörlerin %39’unun BVT maruziyeti değerleri ilgili mevzuatta yer alan maruziyet eylem değeri olan 0,5 m/s2’nin üzerindedir.
* A maden ocağında paletli ekskavatör operatörü, B maden ocağında lastik tekerlekli dozer (puşer) operatörü ve C maden ocağında zemin delgi makinesi operatörü titreşime en fazla maruz kalmaktadır.
* Paletli ekskavatör ve dozer operatörlerinin BVT maruziyetleri en yüksektir.
* İşletmelerin daha önce yaptırmış oldukları ölçüm raporlarına bakıldığında firmaların daha önce gerekli BVT ölçümlerini yaptırmadığı görülmüştür. Bu yüzden, titreşimden kaynaklanan risklerin, risk değerlendirmesi çalışmalarına dâhil edilmediği tespit edilmiştir.
* Zemin delgi makinesi ve paletli ekskavatör operatörlerinin toz konsantrasyonu değerleri en yüksektir.
* Tüm operatörlerin toz konsantrasyonu değerleri ilgili yönetmelikte yer alan maruziyet sınır değerin altındadır.
* İşletmelerin genelinde iş makinelerinin oldukça eski olduğu ve ortam fiziki koşul ve donanımlarının iyi olmadığı görülmüştür. Operatörlerde gürültü, toz ve özellikle de bütün vücut titreşiminden kaynaklanan tehlikeler konusunda bilinçsizlik ve bilgisizlik gözlemlenmiştir.
* Bu tez çalışması sonucunda hazırlanan “İş Makineleri Kontrol Listesi” Ek 4’te yer almaktadır.
- Nejdet ÖZTÜRK
