Bor Raporu TMMOB
Türkiye Bor yataklarının özellikleri genel olarak aşağıdaki gibi özetlenebilir;
• Yataklar Miyosen yaşlı playa-göl ortamlarında oluşmuştur.
• Yatakların tümünde bor elementinin kökeni volkanik aktivite ve hidrotermal sistemlerdir.
•Yataklarda bor mineralleri; çamurtaşı, kiltaşı, şeyil, tüf ve ince bantlı kireçtaşları gibi tortul kayaçlar içinde gelişmiştir.
• Bor yatakları, tortul kayaçlar içinde merceksel yapılar sunar.
• Bor yataklarında bor minerallerinden önce ve sonra yaygın olarak kireçtaşı ve kiltaşı çökelimi gerçekleşmiştir.
• Bor yataklarında, bor çökeliminden önceki evrede değişik boyutlarda kömür yatakları gelişmiştir.
• Yataklarda bor minerallerinin çökelim istifi Ca-boratlar ile başlar ve sırasıyla Ca-Na ve Na-boratlar olarak devam eder.
• Türkiye, dünyada ekonomik olarak en çok kullanılan boraks (Na-borat), üleksit (Na-Ca borat) ve kolemanit (Ca-borat) yataklarına sahiptir.
• Türkiye Dünya bor rezervlerinin %73’üne sahiptir.
Bor konusunda ülkemizin çok uluslu tekeller ile rekabet edebilmesi için ocak üretiminden başlanarak, rafine ve özel bor ürünleri elde edilmesi ve bu ürünlerin pazarlanması hususu da dahil olmak üzere bunların tek elden ve güçlü bir organizasyonla gerçekleştirilmesi gereklidir. Monopol konumundaki en büyük rakip karşısında, ülkemizin önemli yeraltı kaynaklarından biri olan bor tuzlarının ülke ekonomisine katkısının azami seviyelere yükseltilerek, istikrarlı bir yapı içerisinde ülkeye sağlanan döviz girdisinin kalıcı ve uzun vadeli devamlılığının garanti altına alınması için, 2840 sayılı yasada belirtildiği üzere, bor madenleri işletmeciliği tek elden yürütülmelidir.
Ülkemizde bor madenlerinin özelleştirilmesi değil, bor ürünlerinin hammadde olarak kullanıldığı sanayi alanlarının gelişmesine yönelik olarak yatırım yapılması ve bu amaçla üniversitelerin, araştırma kurumlarının ve devletin bor ürünleri üretimi konusunda bugüne kadar edindiği bilgi birikiminden konuya ilgi duyan özel sektörün yararlanması sağlanmalıdır.
