Çimento Sektörü İSG Rehberi
Çimento, bir ülkenin en önemli endüstriyel girdilerinden birisi olarak yüz binlerce inşaatın harcında yer alan kritik bir ara mamuldür. Konutlar, yollar, barajlar, havaalanları, köprüler ve daha binlerce altyapı tesisinin inşaatında kullanılan beton, çimentosuz düşünülemez. Çağdaş uygarlığın yapı malzemesi olan çimentonun, gelişmekte olan bir ülke konumundaki Türkiye için ayrı bir yeri ve önemi vardır. Ülkemizin ilk çimento fabrikası 20.000 ton kapasite ile 1911 yılında Darıca’da kurulmuştur. Bu fabrikanın kuruluşunu takiben 1912 yılında ise Eskihisar Çimento fabrikası işletmeye alınmıştır. Yüzyılı aşkın bir süredir ülkemizde faaliyet gösteren sektör, küresel ölçekte de önemli oyuncular arasındadır. Türk çimento sektörü Avrupa’nın en büyük, Dünyanın ise 4. büyük üreticisi konumundadır. Ülkemizde, iş sağlığı ve güvenliği alanında sektör özelinde bir mevzuat bulunmamaktadır. Ancak, 30/6/2012 tarihli ve 28339 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemiştir. Çimento sektöründeki işyerleri ve çalışanlar, 6331 sayılı Kanuna ve ilgili mevzuata tabidir. Öte yandan, çimento sektöründeki iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, Kanunun yayımlanmasından ç ok daha öncelere dayanmaktadır. Sektördeki çatı kuruluşlardan olan Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası’nın (ÇEİS) aldığı inisiyatifle, sektördeki işverenlerin konuyu sahiplenmeleri ve çalışanların uygulamaları içselleştirmesi ile birlikte ülkemizdeki çimento sektörünün İSG yolculuğu ivmelenmiştir. Çimento sektöründeki iş yerleri, 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İş Yeri Tehlike Sınıfları Tebliği”ne göre “23.51” NACE koduna sahip olup “Çok tehlikeli” sınıfta yer almaktadır. 2021 yılı verilerine göre çimento imalatı sektöründe 143 iş yeri ve bu iş yerlerinde istihdam edilen 12.757 çalışan bulunmaktadır. Bu iş yerlerinin %91’i KOBİ niteliğinde olup çalışanların % 66’sı KOBİ’lerce istihdam edilmektedir. Çimento sektöründe her 1000 çalışanın 41’i iş kazası geçirmekte ve sektörde 2021 yılı istatistiklerine göre ölümlü iş kazası bulunmamaktadır. Bu çalışma ile çimento sektöründe iş sağlığı ve güvenliği konusuna dikkat çekilmesi, sektöre ilişkin riskler, tehlikeler ve alınabilecek tedbirlerle ilgili farkındalık ve bilgi düzeyinin arttırılması amaçlanmaktadır. Sektör özelinde en çok akla gelebilecek soru ve cevaplara yer verilen bu çalışmanın işveren, çalışan, iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri ve tüm taraflara fayda sağlayacağı düşünülmekte olup hazırlanan bu rehberdeki bilgiler tavsiye niteliğindedir.
