Endüstryel Yangınlar ve Patlamalar 2018 yılı Raporu
Tehlikeli kimyasallar patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjen, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden bir veya birkaçına sahip madde ve/veya karışımları kapsamaktadır. Tehlikeli kimyasallar sadece bu maddeleri doğrudan kullanan kişi ya da işletmeleri değil, olası endüstriyel kazalar halinde kitleleri, çevreyi ve doğal yaşamı etkileyebilecek potansiyele sahiptir. Yaşanan kazalar işçilerde ve/veya bölge sakinlerinde can kayıplarına, yaralanmalara, hastalıklara sebep olmakta; havayı, suyu, toprağı, hayvanları kısacası doğayı olumsuz etkilemekte ve zarar vermektedir. Endüstriyel kazalar genellikle yangın, patlama ve kimyasal yayılım şeklinde meydana gelmektedir.
Yanma; oksijen ile yanıcı maddenin belli bir orandaki karışımının tutuşturma kaynağı ile birleşmesi sonucu oluşan kimyasal tepkimedir. Patlama ise; yanıcı maddenin tamamının veya büyük bir kısmının hızla yanması sonucu bir şok dalgası oluşturan kimyasal tepkime olarak tanımlanır. Yanıcı maddeler; gaz, buhar, sis veya tozlar şeklinde görülebilir. Patlamalar, kimyasal olduğu gibi fiziksel de olabilmektedir. Bu tür patlamalar genellikle basınç artışı sonucu gerçekleşmektedir. Yangın sonucunda patlamalar gerçekleşebildiği gibi, patlamaların sonucunda da yangınlar tetiklenebilmekte, ayrıca yanma tepkimesi sonucu ortaya çıkan gazlar boğucu ve zehirleyici vb. olumsuz etkiler yaratabilmektedir.
Yangınlar ve patlamalar önüne geçilemez olaylar değildir. Uzman kişilerce, bilimsel yöntemler uygulanarak alınacak olan proses ve iş güvenliği tedbirleri ile endüstriyel yangın ve patlamaların birçoğu önlenebilir. Buna rağmen yaşanan yangın ve patlamaların insan ve çevreye olan etkileri azaltılabilir. Her endüstriyel tesisin yangın ve patlama riski farklı boyutlarda olmasına rağmen, havadaki oksijen oranının yeterli seviyelerde olduğu, yanıcı/patlayıcı malzemelerin bulunduğu tesislerin yangın çıkma potansiyeline sahip olduğunun kabul edilmesi, yangınla mücadelenin ilk adımı olmalıdır. Yangın ve patlamalarla mücadelede yanıcı malzemeler ve tutuşturma kaynaklarının kontrollü kullanımı gerekmektedir. Yanıcı malzemelerin temel depolanma kurallarına uyulmaması, açık alev vb. işlerde iş izni sisteminin olmaması veya etkin olarak kullanılmaması gibi basit nedenler endüstriyel yangın ve patlamaların en önemli sebeplerindendir.
Amerika Ulusal Yangından Korunma Kurumu’na (National Fire Protection Association, NFPA) göre endüstriyel yangınların beş temel sebebi vardır. Bu sebepler yanıcı tozlar, sıcak işler, yanıcı sıvılar ve gazlar, hatalı ekipman ve makineler, elektriksel tehlikeler olarak belirlenmiştir. Bahsedilen bu sebepler değerlendirildiğinde, toz patlamaları, yanıcı sıvı ve gazlar için koruyucu uygulamaların önemi görülmektedir. Elektriksel tehlikeler ise zarar görmüş kablolar, aşırı yüklenmiş priz veya devreler, aşırı uzun ve eklemeli uzatma kabloları, statik boşalma olarak sınıflandırılır. Ülkemizde çıkan yangınlarda da bu beş temel sebebi sıklıkla görmekteyiz.
