Evimizdeki Değer E-Atıklar
Kullanım ömrünü tamamlamış elektrikli ve elektronik eşyalardır. Elektronik atıklar evsel ve endüstriyel atık akışının en hızlı büyüyen segmentidir. E-atıkların çoğu tehlikeli atıklar kapsamında değerlendirilirler. Büyük hacimli olmaları ve bünyelerinde barındırdıkları insan sağlığına zararlı maddeler nedeniyle ve teknoloji kullanımının her alanda giderek artması sonucu dünya için her geçen gün büyüyen bir sorun olmaktadır.
AEEE (Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar)
Döngüsel Ekonomi ve AEEE
1. Döngüsel Tedarik Zinciri modelleri:
* Endüstriyel faaliyetler içerisinde birincil kaynak akışının tespit edilip tüketimin azaltılması
* Kısıtlı hammadde kullanımını azaltma
* ikincil hammadde ihtiyacının potansiyel olarak belirlenmesi,
* Kısıtlı kaynaklar yerine atıklardan yapılan üretim girdilerini kullanma
2. Geri Kazanim ve Geri Dönüşüm iş modelleri:
* AEEE 'nin değerli metal içeriğinden faydalanıp girdi hammadde olarak kullanım
* Nihai bertaraf çözümleri yerine malzeme geri kazanım odaklı çalışma
3. Ürünün kullanım ömrünün uzatılması ve Güvenli Yeniden Kullanım Mekanizmalarının Oluşturulması
* Mevzuatlara uygun ve veri güvenliği sağlanarak yeniden kullanımın desteklenmesi ve atık miktarının azaltılması.
* Ürünü orijinal işlevselliğine göre onarım
* EEE'nin kullanım ömrünü artırma.
4. Paylaşım Platformları geliştirilmesi:
* Daha fazla kullanıcının aynı fiziksel ürünü paylaşması.
* Yeni ürüne ihtiyacı azaltıp kaynak verimliliği artışının sağlanması
5. Hizmet olarak EEE Kiralama/işletme modelleri:
* Üreticinin, Ekipman üretimi ve kullanımı sırasinda kaynak tüketiminin azaltılması
* Ekotasarım yaklaşımı benimsenerek toplam yaşam döngüsü maliyetinin üreticiler tarafından içselleştirilmesi
* Dayanıklıık ve kaynak verimliliğini artırmak için teşvik olanakları yaratılması
Doğrulanan Tahminler
1. Evlerden çıkan atık aydınlatma ekipmanlarının kontrollü veya kontrolsüz atılmaları, evlerde biriktirilmemeleri;
2. Daha büyük boyutta ve tamiri muhtemel olan E-atıkların evde muhafaza ediliyor olması
3. Türkiye'nin ve daha gelişmiş ülkelerin sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapılarındaki farklılıkların EEE'den kişibaşı AEEE'ye geçiş sürecini etkiliyor olması
4.AEEE Erişim miktarlarının daha yüksek olduğu AB ülkelerinde çevre bilincinin de ülkemize göre yüksek olması
Çıkarımlar
1. Çevre ve insan Sağlığına tehdit oluşturacak E-atıkların doğru toplama noktasına iletilmesi bilincinin artması ihtiyacı
2. Kapıdan toplama sistemleri için belediye rolünün aktifleşmesi ihtiyacı
3. Ekonomik ve Manevi Değeri Yüksek E-Atıklara duygusal bağlılığın azaltılması ihtiyacı
4. Bağlılığın azaltılması için Döngüsel Ekonomi modelleri içerisinde nihai tüketiciye ekonomik değerden faydalanma imkanı yaratılması
5. Manevi Bağlılığa konu olabilecek unsur cihazdan ziyade içinde barındırdıklarıdır. Toplama noktalarında verinin cihazdan ayrılıp nihai tüketiciye teslim edilmesi ve cihazdan yok edilmesinin sağlanması ihtiyacı
6. «Gün gelir tekrar moda olur.» anlayışıyla bekletilen demode cihazların döngüye girmesinin sağlanması
7. Atıkların kayıt altına alınmasının önemli olduğu Atıkların kayıt altına alınmasındaki alt yapı eksikliği nedeniyle Çevre Sektörünün, Bilişim Sektörü ile desteklenmesi gerektiği
