H2S Hidrojen Sülfür İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından Bilgilendirme Rehberi
Hidrojen sülfür - Oluşması ve muhtemel bulunma yerleri
• Organik yapıların bakteriler yoluyla bozunması sonucu ortaya çıkar.
• Arıtma tesisleri, lağım, bataklık, petrol ve doğalgaz çukurlarında bulunabilir.
• Atıksularda bulunan sülfat anaerobik ortamlarda sülfat indirgeyen bakteriler tarafından sülfüre dönüştürülür ortamda bulunan hidrojen ile bu sülfür hidrojen sülfür gazı oluşturur.
• Düşük oksijenli ortamlarda bulunma ihtimali artar.
• Üretim sırasında yan ürün olarak çıkma ihtimali değerlendirilmelidir.
Hidrojen sülfür - Özellikleri ve etkileri
• Keskin kokulu, Özellikle bozulmuş yumurta veya fasulye kokusu verir.
• En tehlikeli durum ise maruz kalan kişi tarafından kısa süre sonra koku alınmaz, bu da maruziyet devam ettiği halde korunmasız kalması anlamına gelir.
• Koku alma sinirleri kısa zaman içnde felç olacağı için kişi koku alamayacak duruma gelir.
• Akciğerlerde etkisi, nefes kesilmesi
• Beyinde etkisi, baş dönmesi-kafa karışıklığı, mide bulantısı
• Soluk alma sisteminde etkisi, öksürük, hapşırık
• Gözlerde etkisi, tahriş olarak ortaya çıkar
Hidrojen sülfür - Oluşma ihtimalleri ve yerleri
• Sudaki çözünürlüğü sıcaklık artınca azalır.
• Havadan ağır bir gaz olduğu için zeminde birikir, çukurluklar, aralıklar, köşeler birikmesi için uygun yerlerdendir.
• Düşük pH lı ortamlarda H2S bulunma ihtimali artacaktır.
• Arıtma tesislerinde oksijen miktarı 1mg/lt ve üzerinde tutulursa H2S oluşma ihtimali azalır.
Hidrojen sülfür - Önlemler ( önem sırasına göre değil)
• Risk değerlendirmesi yapmak.
• Muhtemel birikme alanlarında görünür ve yeterli büyüklükte uyarıcı işaretler kullanmak.
• Ortamı havalandırmak.
• Sürekli veya maruziyet olma ihtimalinde ölçüm yapmak
•Maruz kalma ihtimali olan çalışanlara eğitim vermek, bu eğitimleri belirli periyotlarda yinelemek ve kaydetmek.
• Patlayıcı olabileceği için kıvılcım kaynaklarını belirlemek ve uzak tutmak.
• Olması muhtemel yerlerde sigara içmeyi yasaklamak.
• Kapalı alanlarda çalışmalarda kapalı alan çalışma izni protokolü oluşturmak ve uygulamak.
• Birlikte bulunmaması gereken ( incompatibiliy) diğer kimyasallardan uzak tutmak.
• Yangın ve patlama riski olduğu için güçlü okside edicilerle bir arada bulundurmamak. •
Yangın halinde sülfürlü gazlar çıkabileceği ihtimaline hazır olmak.
• Acil durum planına H2S gazı ile ilgili tehlikelerin sebep olabileceği riskleri eklemek.
• Boşaltma planı, koruma planı, kurtarma planı ve iyileştirme planı yapmak.
• Belirli aralıklarla tatbikat yapmak.
Hidrojen sülfür - KKD
• Öncelikle taşınabilir ölçüm cihazları ile yaklaşılmalı, cihazın alarmı ile çalışma durdurmak.
• H2S olduğu tespit edilen yerlerde çalışma gereği varsa solunum cihazı ( SCBA) kullanmak.
• Kimyasallara dayanıklı elbise, eldiven kullanmak.
