İnşaat Sektöründe Proje Aşamasında Koruyucu ve Önleyici İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının Değerlendirilmesi
Yapı yapma fikri önce düşünce ile başlamaktadır. Bunu projelendirme ve detaylı mühendislik çalışmaları izlemektedir. Daha sonra yapım işinin tedarik edilmesi, uygulama ve işletme süreci gelir. Yapım işinin tedarik edilmesi safhasından önce gelen düşünce, projelendirme ve mühendislik çalışmaları yapının proje safhası olup bu safhada yapının arazideki konumlandırılması, yapım işi metotları, kullanılacak malzeme tip ve adetleri, yeraltı ve yerüstü iletim hatları ile bağlantılar, yol-trafik bağlantıları gibi yapım işini etkileyen kalemler belirlenir, netleştirilir ve sonrasında detaylandırılır. Tasarım profesyonelleri (mimarlar, mühendisler, tekniker ve teknisyenler) işte bu safhada alacakları kararlarla yapım işinin daha güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayabilirler. Peki, bunu nasıl başarabilirler? Örneğin yapıyı güvenli konumlandırarak, yapım yerindeki mevcut riskleri değerlendirerek (enerji nakil hatları ve altyapı iletim hatları gibi), tehlikeli yapım işi metotlarını tehlikesiz ve daha az tehlikeli olanlarla yer değiştirerek ve yine tehlikeli maddeler yerine tehlikesiz ve az tehlikeli maddeler kullanılmasını projede sağlayarak. Tasarım profesyonellerinin vereceği doğru kararlar ve güvenli uygulama metotları, iş sağlığı ve güvenliğini yapım aşamasına gelindiğinde doğrudan etkileyecektir ve daha güvenli bir iş ortamını tesis edecektir. Yapılan araştırmalarda ölümcül iş kazalarının %60’lık bir kısmının tasarım-projelendirme aşamasında alınan kararlarla bağlantılı olduğu tespiti yapılmıştır. Öyleyse iş sağlığı ve güvenliğini dikkate alacak bir projelendirme safhası, uygulamada ortaya çıkabilecek riskleri önleyecek ve bu riskleri kaynağında yok edecektir.
Yalnız inşaat sektörü için değil, tüm sektör ve işkolları için tasarım-projelendirme safhası güvenli iş ortamı için büyük önem arz etmektedir. Gerek projelendirme safhasına gerektiği önemin verilmesi gerekse tasarım profesyonellerinin işçi sağlığı ve iş güvenliği farkındalıklarının artırılması amacıyla yapmış olduğum bu çalışmada mevzuat incelemesi yapılmış, uygulama örnekleri verilmiş ve hem mevzuata dair hem de tasarım profesyonellerinin yararlanmaları için öneriler getirilmiştir. Çalışmamın sonunda ayrıca ‘’Tasarım Profesyonelleri için Kontrol Listesi, Yükleniciyi Risklere Karşı Bilgilendirme Formu ve Pratik Uygulama Kılavuzu’’ ek olarak sunulmuştur.
Tez Yazarı: Muhammet İkbal KURT
