İş Kazası Ve Meslek Hastalığından Doğan Zararlardan Hukuki Sorumluluk
Bütün iş (hizmet) sözleşmelerinde üç unsur bulunmaktadır. Bunlar iş görme, ücret ve bağımlılıktır. Bu üç unsurun varlığı halinde bu sözleşme ilişkisi hangi Kanunda düzenlenirse düzenlensin aynı kavramı ifade etmektedir.
Bu sözleşmede hem işçi hem de işveren açısından borçlar söz konusudur. Konumuz işverenin hukuki sorumluluğu (bir zarardan doğan tazmin yükümlülüğü anlamında)olduğu için bundan sonraki anlatımlar bu kapsamda ele alınacaktır.
İşçi ve işverenin hizmet sözleşmesinden kaynaklanan sıkı iş ilişkisi, işçi yönünden işverene içten bağlılık (sadakat borcu), işveren yönünden işçiyi korumak ve gözetmek borcu şeklinde ortaya çıkar. Gerçekten işçi, işverenin işi ve iş yeri ile ilgili çıkarlarını korumak, çıkarlarına zarar verebilecek davranışlardan kaçınmak, buna karşı işveren de, işçinin kişiliğine saygı göstermek, işçiyi korumak, iş yeri tehlikelerinden zarar görmemesi için iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak, işçinin özlük hakları ve diğer maddi çıkarlarının gerektirdiği uygun bildirimlerde ve davranışlarda bulunmak, işçinin çıkarına aykırı davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür. Sanayi ve teknolojideki gelişmeler, yeni işletmelerin açılması, fabrikaların kurulması iş yerlerindeki makineleşmenin artmasına yol açmış, bu durum iş kazaları ile meslek hastalıklarında artışlara neden olmuştur. Bu gelişme, iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin daha etkili şekilde alınması gereğini ortaya çıkarmıştır. İşveren, gözetme borcu gereği, çalıştırdığı işçileri, iş yerinde meydana gelen tehlikelerden korumak, onların yaşam, bedensel ve ruhsal sağlık bütünlüklerini korumak için iş yerinde teknik ve tıbbi önlemler dahil olmak üzere bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gerekli kıldığı tüm önlemleri almak zorundadır.
Bu kapsamda İşçiyi gözetme borcunun konusu; işverenin hizmet sözleşmesi çerçevesinde çalıştırdığı işçisini koruması, işçisinin uğrayabileceği zararlara karşı gerekli önlemleri alması ve ona zarar verebilecek davranışlardan kaçınması gibi yükümlülüklerden oluşmaktadır. İşverenin işçiyi gözetme borcu, iş ilişkisinin bağımlı/kişisel ilişki kuran niteliğine bağlı olarak sözleşmenin kurulmasıyla ortaya çıkmaktadır.
