İstanbul Ümraniye İlçesi Olası Deprem Kayıp Tahminleri Kitapçığı
Mw=7.5 büyüklüğündeki senaryo depreminde, Ümraniye’deki binaların ortalama %72’sinin hasar görmeyeceği tahmin edilmektedir. Binaların ortalama %20’sinin hafif, %7’sinin orta, %0,9’unun ağır ve %0,1’inin de çok ağır hasar görmesi beklenmektedir. Ümraniye’de, analiz edilen toplam bina sayısı 52.612’dir. Ağır ve çok ağır hasarlı binaların aldıkları deprem hasarının, onarılamayacak boyutta olabileceği ve bu hasar seviyelerindeki binaların yıkılıp tekrar yapılması gereğinin ortaya çıkacağı öngörülmektedir. Öte yandan, orta hasarlı binaların da onarım yerine yıkılıp yeniden inşası çoğunlukla daha uygundur. Senaryo depreminde, Ümraniye’deki binaların ortalama %9’unun (yaklaşık 4.265 bina) orta ve üstü seviyede hasar göreceği tahmin edilmektedir. Yaklaşık 48.347 binanın ise, hasarsız veya hafif hasarlı olması beklenmektedir.
Mw=7.5 büyüklüğündeki senaryo depreminin, en kötü senaryo olan gece meydana gelmesi halinde, Ümraniye’de ortalama 42 civarında can kaybı meydana gelebileceği, yaklaşık 17 kişinin ağır yaralanabileceği ve 250 kişinin de hastane şartlarında tedavi görmesi gerekebileceği öngörülmektedir.
Deprem nedeni ile meydana gelen bina hasarlarının önemli bir etkisi de binaların barındırma özelliğini kaybetmesidir. Acil barınma ihtiyacının belirlenerek, bunun karşılanması için gerekli ön planlama ve çalışmaların yapılması, özellikle yoğun yapılaşmaya maruz metropol alanlarda beklenen depremler için kritik önemdedir. Deprem sonrası insanların, hasarlı olmasa da binalara girmeyip bir süre dışarda olmayı tercih etmeleri de genel resmi ağırlaştıran bir durumdur. Ümraniye’de Mw=7.5 senaryo depremi sonrasında yaklaşık 16.345 hanelik acil barınma ihtiyacının ortaya çıkacağı tahmin edilebilir. Hane başına 3 kişilik nüfus kabulüyle, yaklaşık 49.035 kişinin acil barınma ihtiyacı olacağı beklenmektedir. Bu tahminlerde de depremin oluş şekline göre, hasarlarda gördüğümüze benzer belirsizlikler bulunmakta olup, deprem sonrası gerçekleşen acil barınma ihtiyacı içindeki nüfus verilen değerin altında ya da üstünde gerçekleşebilir.
Bu doğrultuda alınabilecek önlemler açısından ilçenin kentleşme karakterine bakıldığında, Ümraniye’nin yerleşim dokusu olarak sık ve yoğun yapılaşma şekilde geliştiği ve yapıların büyük oranda 1-4 kat aralığında yer aldığı görülmektedir. Yapı yaşları baz alındığında ise yapıların yaklaşık %97’sinin 2000 ve öncesi yıllarda inşa edildiği tespit edilmiştir. Deprem kaynaklı riskin azaltılmasına yönelik eylemlerde, önceliğin bu yapı grupları olması gerektiği düşünülmektedir. Risk azaltma eylemleri planlanırken de tekil yapı ölçeğinde değil, en azından ada bazlı veya bölgesel yaklaşımların benimsenmesi önemlidir. Üstyapı odaklı çözümlemelerin yanında, altyapı sisteminin de sürdürülebilir ve dayanıklı nitelikte olması bütüncül bir çözümleme için gerekli görülmektedir. Yapısal eylemlere ek olarak, ilçe genelinde uygulanabilecek eğitim, farkındalık ve görünürlük çalışmaları ile vatandaşların afet riski farkındalığının ve bireysel önlem seviyelerinin arttırılması, riskin azaltılmasında kritik öneme sahiptir.
