Kalorifer Kazanları ve Kazan Ünitelerinde İş Güvenliği Önlemleri Talimatı
1. Kalorifer kazanları yetki belgeli kişiler tarafından (Kalorifer Ateşleyici Sertifikalı) çalıştırılmalıdır.
2. Yetkili bir kurum tarafından verilen kazan dairesi işletmeciliği kursunu bitirdiğine dair sertifikası bulunmayan şahıslar, kazan dairesini işletmek üzere çalıştırılamaz.
3. Kazan dairesine, yetkisiz kişilerin girişine izin verilmemelidir.
4. Kazan dairesi her gün uygun temizlik malzemeleri ile temizlenmelidir.
5. Kazan dairesi içerisinde gereksiz ve tesisata ait olmayan malzeme ve araç gereç bulundurulmamalıdır.
6. Kazan dairesi temizliği sonrasında pano içlerine temizlik bezi bırakılmamalıdır.
7. Doğalgaz kazanının bakımı mutlaka yapılmalı, arızası halinde ilgili birime ve yetkili servise bilgi verilmelidir.
8. Kazan dairesi içerisinde açık uçlu kabloların bulunması halinde derhal yetkili elektrik teknisyenine haber verilmelidir.
9. Kazanı yakmadan önce tesisatın su seviyesi hidrometreden kontrol edilerek eksik ise kazan of durumda iken su ilave edilmelidir.
10. Gaz kontrolü yapılmalıdır. Gaz kokusu hissedildiğinde sistem durdurulmalı, ana gaz vanası kapatılarak yetkili kişilere bilgi verilmelidir.
11. Kazana giren ve çıkan devreler üzerindeki vanalar açık bulundurulmalıdır.
12. Brülör ve fotosel her hafta kuru temiz bir bezle silinmelidir.
13. Brülörü çalıştırmak için ana tablo şalteri açılır, brülör düğmesi açık duruma getirilir, gaz vanası açılır ve dolaşım pompaları çalıştırılır.
14. Selonoid vanalarda gaz kaçağı kontrol edilmelidir.
15. Kazan termostatı vasıtası ile suyun sıcaklığı dış sıcaklığa göre ayarlanmalıdır.
16. Kazan dairesinde brülörün yanma havasının akışına engel şeyler kaldırılmalıdır.
17. Kazan dairesinde yanıcı, patlayıcı vb. maddeler depolanmamalıdır.
18. Kazan dairesinde uygun Yangın Söndürme Cihazı bulundurulmalıdır.
19. Ark yapacak elektrik tesisatı ve fanlar ex-proof (yanmaz malzeme) özellikte olmalıdır.
20. Gaz detektörünün çalışıp çalışmadığı mutlaka kontrol edilmeli, periyodik bakımları düzenli aralıklarla yapılmalıdır.
21. Kazan dairesi içerisinde sigara içmek kesinlikle yasaktır.
22. İlk kurulumda sıvı yakıtların tankları kazan dairesi içinde konuşlandırılmamalıdır. “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” madde 56’ya uygun şekilde dizayn edilmelidir.
23. Günlük yakıt tankının ısı üretim merkezi kazan dairesinin içinde bulunması durumunda yakıt tankı kazanlardan uzak bulunmalı ve havalandırma borusu dışarı verilmelidir.
24. Fuel - Oil 55C dolaylarında yakıt tankı yüzeylerinde buharlaştığı için tıkanan boruların açılmasında, yangın ve patlama tehlikelerine karşı alevli ısıtıcılar kullanılmamalıdır.
25. Sıvı yakıt tankları statik elektriğe karşı topraklanmalıdır. Sıvı yakıtlar, tanka büyük akma hızı ile ve yüksek basınçla doldurulmalıdır.
26. Yakıt tankları korozyona karşı boyanmalı, su ve tortular yıllık periyodik olarak boşaltılmalıdır.
27. Isı üretim merkezi ile üretimin yapılacağı işyerinin diğer bölümleri aynı çatı altında bulunuyorsa, ısı üretim merkezini, bu bölüme bağlayan kapıdan başka dışa (sokağa-bahçeye) açılan en az bir kapısı bulunmalı ve kapılar yanmaz malzemeden yapılmalıdır.
28. Isı üretim merkezlerinin aydınlatma lambaları etanj olmalıdır.
29. Kullanılan kazanların susuz kalmasını önlemek için kazan üzerinde en az iki adet su seviye göstergesi olmalı, bunlardan en az bir tanesi camdan yapılmalı ve kırılmaması için de koruyucu içine alınmalıdır.
30. Su düzey göstergeleri, doğrudan doğruya kazana bağlanmalı, en fazla ve en az su düzeyini gösterecek şekilde işaretlenmelidir.
31. Bütün göstergelerin giriş ve çıkışlarına kazan basınçlarına uygun birer adet vana (musluk) konulmalıdır.
32. Kazandaki su düzeyini kontrol altında tutmak için, kazandaki su düzeyine bağlı olarak besleme pompasını açıp kapamaya, su düzeyi asgariye düştüğü zaman brülörü veya yakıcıları durdurmaya ve güvenlik cihazına sinyal vermeye yarayan otomatik su düzey kontrol aygıtı kullanılmalıdır.
33. Kazan besleme suyu hattında birbirini yedekleyecek en az iki pompa bulunmalı, gerektiğinde bu pompalar elektrikli olarak iki ayrı yerden beslenebilecek, besleme suyu hattı veya vana arızalarında sistemin susuz kalmasını önleyecek şekilde donatılmalıdır.
34. Kazan besleme pompaları emişindeki basınç, besi suyu sıcaklığına tekabül eden buharlaşma basıncının altına düşmeyecek şekilde besi suyu sistemi yapılmalı ve işletilmelidir.
35. Kazanlarda dökme malzemeden yapılmış boru bağlantı parçaları kullanılmamalıdır. 36. Kazanların susuz kalması halinde işlem durdurulmalıdır.
37. Kazanlar, emniyetli bir şekilde çalıştırılmaları için gerekli olan ölçü aleti, kumanda ve koruma sistemleri ile donatılmalıdır.
38. Konulan tüm ölçü aleti ve kumanda aletlerinin periyodik kontrolü yapılmalı ve sağlıklı çalışması sağlanmalıdır.
39. Ölçü aletlerinde en yüksek ve en düşük çalışma şartları işaretlenmelidir.
40. Doğalgazlı kazan dairelerinde aydınlatma tavandan en az 50cm aşağıda olmalıdır.
41. Doğalgaz olan yerde fanlar ve havalandırma motorları ex-proof olmalıdır.
42. Sayaçların kazan dairesi dışına yerleştirilmiş olması gerekmektedir.
43. Herhangi bir tehlike anında gazı kesecek olan ana kapama vanası ile elektrik akımını kesecek ana devre kesici ve ana elektrik panosu, kazan dairesi dışında kolayca ulaşılabilecek bir yerde olmalıdır.
44. Gaz ana vanasının yerini gösteren plaka, bina girişinde kolayca görülebilecek bir yere asılmalıdır.
45. Kazan dairesi topraklaması 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine uygun şekilde olmalıdır.
46. Kullanılan gazın özelliği dikkate alınarak, aydınlatma ve açma-kapama anahtarları ile panolar, kapalı tipte uygun yerlere tesis edilmelidir. Kullanılan gazın özelliği dikkate alınarak, tablolar, anahtarlar, prizler, borular gibi bütün elektrik tesisatının ilgili yönetmeliklere ve Türk Standartlarına uygun olarak tasarlanması ve tesis edilmesi gerekmektedir. Bu tesisat ve sistemlerde kullanılacak her türlü cihaz ve kabloların ilgili standartlara uygun olması gerekir.
47. Doğalgaz tesisatlı kazan dairesi tavanının mümkün olduğu kadar düz olması ve gaz sızıntısı hâlinde gazın birikeceği ceplerin bulunmaması gerekmektedir.
48. Kazan işletme basıncının, proje basıncı üzerine çıkmasını önlemek için en az bir tane manometre ve en az iki adet güvenlik ventili çalışır durumda olmalıdır.
Yüksek basınçlı kazanlarda her kızdırıcı kademesinde aşağıdaki güvenlik önlemleri alınmalıdır;
a) Manometre, çalışma basıncının iki katını gösterecek ve en yüksek çalışma basıncı kırmızı bir çizgi ile işaretlenmelidir.
b) Manometre, işletme personelinin rahatlıkla okuyabileceği yerde olmalıdır.
c) Güvenlik ventili doğrudan doğruya kazana bağlantılı olmalı, kazanla güvenlik ventili arasında bağlantı borusu üzerinde hiçbir şekilde buharın geçmesini önleyecek bir valf veya başka bir engel bulunmamalıdır.
d) Emniyet supapları fazla basınçtan dolayı çıkan buharı atarken çalışanlara zarar vermeyecek şekilde donatılmalıdır.
e) Emniyet supapları kazanın çalışma basıncına göre ayarlanmalı, hiçbir zaman tutukluk yapmayacak şekilde paslanmaz malzemeden yapılmış olmalıdır.
Emniyet supapları titreşim yapmadan ayarlanabilecek ve ehliyetsiz kişilerin ayarının bozmasını önleyecek şekilde tedbir alınmalıdır.
Ağırlıklı emniyet supaplarına gelen buhar basıncı 6500 kg / cm2 geçmeyecek ve ağırlık yekpare olarak yapılmalıdır.
h) Kazan emniyet supaplarının ayarı değiştirildikçe veya kazanların üç ay kullanılmayıp yeniden servise girmeleri halinde ise tekrar kullanmaya başlamadan önce testleri yapılmalıdır.
i)Kazanların yılda bir defa periyodik testleri yapılmalıdır.
Kazanların ve kazanlara bağlı tüm sistemin (kazan gövdesi, brülör, baca, tesisatı, pompaları, topraklanması vb.) yetkili firma tarafından periyodik bakımının yapılması gerekmektedir.
k) Kazan suyu, işletme talimatlarında belirtilen kazan sisteminde korozyona ve birikinti teşekkülüne mani olacak özellikte olmalıdır. Bunun için kazan besleme suyu ve kazan suyundan yeterli sıklıkla örnekler alınarak kontrol edilmelidir. Analiz sonuçlarına gerekli kimyasal dozlama işlemi yapılmalıdır.
l) Kazan borularında yapılan kontrollerde birikinti teşekkül ettiği ve bunun kritik boyutlara ulaştığının belirlenmesi halinde, kazan sistemi kimyasal temizlemeye tabi tutulmalıdır.
m) Kazan (buhar üretim tesisleri) vb. sıcağa direkt maruz kalınan yerlerde personel, sentetik malzemeden yapılmış elbise giymemelidir.
n) Buhar kazanlarında çalışan personel, yetkili teknik amirin izni olmadıkça herhangi bir emniyet teçhizatının ayarını değiştirmemeli veya değiştirilmesine izin verilmemelidir.
o) Kazan ve yardımcı tesislerinde bulunan bütün ölçü aparatlarının yerleri ve ayarları yetkisiz kişilerce değiştirilmemelidir.
p) Buhar basıncı alanda bulunan kazanların basınç altında bulunan kısımlarında güvenlik önlemleri alınmadan onarım yapılmamalıdır.
q) Söndürülen bir kazanın içine, basınç ve sıcaklık normale dönmedikçe ve yeterli havalandırma yapılmadıkça bakım ve onarım için kimse sokulmamalıdır.
r) Bakım ve onarım için kazana girmiş olan personeli gözetleyecek ve gerektiğinde yardım edecek diğer bir personel kazan kapakları başında beklemelidir.
s) Kazanlarda katı yakıt kullanılması halinde taş ve linyit kömürleri depolarında kendiliğinden yanmasını önlemek için kömürlerin istifte tutulma süresi kısa olmalıdır.
Doğalgaz kazanlarının işletme bakım ve arızalarında doğal gazla ilgili mevzuat uygulanmalıdır. u) Kazan dairelerinde herhangi bir malzeme depolanması yapılmamalıdır.
v) Kazan dairesinde en az bir adet 6 kg.lık kuru kimyevi toz içeren yangın söndürme tüpü bulunmalıdır.
