Kimyasal Etmenler
Kimyasallar günlük yaşantımızın bir parçası olup hemen her alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak bununla birlikte günlük yaşantımızı kolaylaştıran kimyasalların pek çoğunun, kurallara uygun olarak kullanılmaması durumunda, hem kendi sağlığımız hem de çevremizin ciddi risk altında olacağını unutmamalıyız. Kayıtların ilk tutulmaya başladığı 1800’lü yılların başından 2006 yılsonuna kadar toplam kayıtlı kimyasal 30 milyon civarındayken 2013 yılı itibariyle rakam 70 milyonun üzerine çıkmıştır. Genel olarak her gün daha önce hiç olmayan 15000 yeni kimyasal listeye eklenmekte ve ticari olarak kullanılan kimyasal sayısı ise 68 milyon civarındadır. Gelişmiş ülkelerde, söz konusu kimyasalların 1 2 milyon TL çeşitli ticari ürünlerin üretiminde kullanılmaktadır ve çevreye salınmaktadır.
Daha fazla madde ve artan üretim, aynı zamanda daha fazla depolama, taşıma, kullanım ve nihai olarak da bu kimyasalların bertarafını gerektirmektedir. Kimyasalların tehlike ve faydaları değerlendirilirken söz konusu kimyasalın geçireceği tüm süreçlerin göz önünde bulundurulması gerekir. İş sağlığı ve güvenliği söz konusu olduğunda kimyasalların tüm bu süreçlerinin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Söz konusu süreçlerin güvenli olmaması durumunda çeşitli maruz kalma ve kazaların olması kaçınılmazdır. Bunların çoğu kimyasal kazalar olarak ortaya çıkmaktadır. Kimyasal kazaların pek çoğunun etkisi sınırlıdır. Örneğin Hindistan Bhopal da 1984 yılında metil izosiyanat isimli bir kimyasal sızıntısı sonucunda 20 binin üzerinde insanın öldüğü ve binlercesinin tamamen sakat kaldığı durumlar da vardır.
Kimyasallardan kaynaklanan riskler yalnızca bunlarla muhatap olan işçilerle sınırlı değildir. Bizler, evlerimizde çeşitli kazalar, yanlış kulanım veya gıda maddelerini içeren çeşitli tüketici ürünlerine bulaşma (kontaminasyon) aracılığıyla da söz konusu risk altında olabiliriz. Benzer şekilde çevre de etkilenebilir. Kimyasallar soluduğumuz havayı, içtiğimiz suyu, yediğimiz besinleri kirletebilir. Aynı şekilde, ormanlara ve göllere ulaşarak doğal yaşamı yok edebilir ve ekosistemi değiştirebilir.
Kimyasalların hepsi ile aynı oranda ilgilenilmemektedir. Kimyasalların sağlık riski değerlendirmesi bunların sağlık tehlikeleri ile ilgili yeni bilgilerin değişik kaynaklarda ortaya çıkması nedeni ile sürekliliği olan bir işlemdir. Unutulmaması gereken temel noktalardan biri, kimyasalların bir gücü olduğu ve bizimde bunları söz konusu güçlerinden dolayı kullandığımızdır. O hâlde kimyasallarla muhatap olurken kimyasal maddelerin bu gücü göz önünde bulundurulmalıdır.
