Mesleki Talimat - Kazı ve Hafriyat Çalışanları İş Güvenliği Talimatı

2. Çalışmayı yapacak bütün işçiler, sahaya yönelik riskleri de içeren oryantasyon, temel isg, yüksekte çalışma, acil durumlar hakkındaki eğitimlerini almış olarak sahaya girecektir.

3. Çalışma yapacak bütün işçilerin çok tehlikeli işlerde çalışabileceğine dair sağlık raporu bulunmalıdır.

4. Yapılacak bütün çalışmalar ehil bir çalışan gözetiminde yapılacaktır. Ehil çalışanın kim olduğu ve görevinin ne olduğu konusunda, firma tarafından görevlendirme yapılmış olacaktır. Bunun yanında iş makineleri bütün manevralarını, manevra alanını ve etki edebileceği bölgeyi tamamen görebilen bir manevracının yardımı ile yapmalı; manevracı ile uygun haberleşme sistemi tesis edilmeli; manevracıdan işaret almadan manevra yapılmamalıdır. Operatör, ehil çalışan, manevracı ve işaretçi olarak görevlendirilenler bütün çalışmaları iş birliği içinde koordineli olarak ve ayrıca sahadaki başka firma çalışanları ile de koordine içerisinde yürütmelidir. Ehil çalışanlar, manevracılar, işaretçiler, operatörler vb çalışanlar, çalışma sürdüğü müddetçe telefonla konuşmak, yemek, içmek, sigara içmek gibi dikkat dağıtıcı aktivitelerden kaçınmalıdır.

5. Sahada baret, fosforlu yelek ve güvenlikli iş ayakkabısından oluşan KKD’lar sürekli kullanılacaktır. Bunun yanında, toz maskesi, kulak koruyucu, koruyucu iş gözlüğü, iş eldiveni çalışma sırasında sürekli takılmalıdır. (Not: Kabin içinde iken baret çıkarılabilir. Ama kabinden çıkılacağı zaman çıkmadan önce baret takılmalıdır.)

6. Çalışma alanı gerisinde, düşüldüğü taktirde çalışanların zarar görebileceği bir seviye farkı varsa, ehil çalışanın talimatı ile emniyet kemeri kullanılarak çalışma yapılmalıdır.

7. Kazı işine başlanmadan önce şu hususlara uyulur: (a) Kazının bitişik yapıları etkileyip etkilemeyeceği araştırılır ve etkileme ihtimali mevcut ise kazı başlamadan önce gerekli tedbirler alınır. (b) Yer altı kabloları, gaz boruları, su, kanalizasyon ve diğer dağıtım sistemlerinin yerleri belirlenir ve bunlardan kaynaklanabilecek tehlikeleri asgariye indirmek için gerekli tedbirler alınır. (c) Meskûn mahallerde, yapı alanının çevresi yeterli yükseklik ve sağlamlıkta uygun malzemeden yapılmış perde ile çevrilerek ikaz ve uyarı için gerekli düzenlemeler yapılır, bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunur. (ç) Meskûn mahallerin dışında yapılan kazıların kenarlarına uyarı şeritleri çekilerek ikaz levhaları asılır.

8. Kazı işleri, kuyular, yeraltı işleri ile tünel ve kanal çalışmalarında şu hususlara uyulur: (a) Çalışma alanına araç ve yayaların giriş ve çıkışı için güvenli yollar sağlanır. (b) Kazılarda zemin yapısı, iklim koşulları, kazı alanı yakınlarında meydana gelebilecek sarsıntılar, çevredeki su kaynakları ve fazla yük kuvvetleri göz önüne alınarak uygun şev açıları belirlenir ve/veya statik hesabı yapılmış uygun destek ve setler kullanılır. Kazı yüzeyleri, şevlerin eğimi ve yüksekliği zeminin yapısına, sağlamlığına ve çalışma yöntemlerine uygun seçilir. (c) Malzeme veya cisim düşmesine, su baskını tehlikesine ve insanların düşmesine karşı uygun tedbirler alınır. (ç) Tehlikeli veya zararlı olmayan özellikte solunabilir hava sağlamak için bütün çalışma yerlerinde gerekli tedbirler alınır. (d) Yangın, parlama, patlama, su baskını veya göçük gibi durumlarda çalışanların güvenli bir yere ulaşmaları sağlanır.

9. Kazı (yan) yüzlerinde aşağıda belirtilen durumlarda genel kontrol yapılır, kontrol sonucunda EK’teki Kontrol Formu (İSGB F-KONT-…) düzenlenir ve çalışma ortamının güvenli olduğu belirtilmeden çalışmaya başlanılmaz: (a) Her vardiyadan önce, (b) Patlatma yapılıyorsa her patlatmadan sonra, (c) Beklenmedik parça düşmelerinden sonra, (ç) Desteklerdeki önemli bir zarardan sonra, (d) Şiddetli yağış, don ve kardan sonra.

10. Çalışma sırasında ortaya çıkan tozların çalışanların sağlığına zarar vermemesi için gerekli tedbirler alınır. Çalışma alanında zararlı kimyasalların, zehirli ve boğucu gazların ya da serbest silis tozları gibi tehlikeli maddelerin bulunduğunun anlaşılması halinde, çalışanlar derhal oradan uzaklaştırılarak gerekli tedbirler alınır ve güvenli çalışma ortamı sağlanmadan tekrar çalışmaya başlanmaz.

11. Meskûn mahallerde kazı üzerinden geçişlerin sağlanması için ahşap veya metalden yapılmış asgari 80 santimetre eninde ve her iki tarafı standartlara uygun korkuluklu geçitler kullanılır.

12. Açıkta yapılan 150 santimetreden daha derin kazı işlerinde ve her derinlikte yapılan temel ve kanal kazılarında yan yüzeylerin altlarının şerit gibi kazılarak yukarıdan çökertilmesi şeklinde çalışma yapılması engellenir. Ayrıca kanallarda yan duvarların göçmemesi için gerekli tedbirler alınır.

13. Kazı alanından çıkartılan hafriyat ile kazı kenarı arasında yeterli mesafe bulundurulur ve hafriyatın kazı alanına akma riski bulunuyorsa uygun bariyerler kullanılır. Kazı mahallinde bulunan hareketli araçlar ve kazı stabilitesini etkileyebilecek diğer araçlar ile kazı kenarı arasında gerekli güvenlik mesafesi bırakılır.

14. Kazı işlerinde yağış sırasında çalışma yapılmaz.

15. Kazı işlerinde çalışanların çalışma alanına ulaşmaları için uygun ve güvenli yöntemler kullanılır, destek ve setlerin iniş ve çıkış için kullanılması engellenir.

16. Makinelerle yapılan kazı işlerinde, bu makinelerin hareket alanına çalışanların girmelerine izin verilmez.

17. Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana getirebileceği ya da, yangın ve patlama riskinin bulunabileceği yerlerde, açık alevli lamba veya cihazlar kullanılmaz, sigara içilmez ve ilgili mevzuata uygun malzeme ve ekipmanlar kullanılır.

18. Patlayıcı kullanılarak çalışılan kazı, tünel ve galeri gibi çalışma alanlarında şu hususlara uyulur: (a) Patlayıcı maddeler üretici tarafından belirtilen koşullarda saklanır ve depolanır.

(b) Yapılan işin niteliğine uygun patlayıcı maddeler ve kapsüller kullanılır ve patlayıcı maddeleri yeterlik belgesine sahip çalışanlardan başkasının almasına ve ateşlemesine izin verilmez.

(c) Patlayıcı maddelerin ve kapsüllerin depolanması, taşınması ve kullanılması, sadece bu konuda yetkili ve uzman kişiler tarafından yapılır. Bu işler, çalışanlar için risk oluşturmayacak şekilde organize edilir ve yürütülür. (ç) Patlayıcı maddeler özel sandıklar içinde taşınır ve bu sandıkların içine başka bir madde konulamaz. Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler, aynı kap içinde bir arada bulundurulamaz ve taşınamaz.

(d) Patlatma yapılacak alanın etrafında uygun güvenlik tedbirleri alınmadan ve gerekli iş izinleri alınmadan patlatma yapılmaz.