Metal Sektörü İSG Rehberi
Metal sektörü Türkiye'nin kalkınmasına katkı sağlayan en önemli sektörlerden biridir. Sektör, TÜİK'in sınıflandırmasına göre demir-çelik ana sanayi ve demir-çelik dışındaki ana metal sanayi alt sektörlerinden oluşmaktadır. Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi ise değerli metal, alüminyum, kurşun, çinko, kalay, bakır ve demir dışındaki diğer metallerin üretimini içermektedir.
Sektörde üretilen ürünlerin %50'den fazlası doğrudan ya da dolaylı ihracata gitmektedir. Demir, çelik, fabrikasyon metal ürünleri gibi sektörlerde yılda 97 milyar kg üretim hacmine ulaşılırken dayanaklı tüketim, elektrikli teçhizat, makine ve ekipman imalatı, motorlu kara taşıtları üretiminde ise 3 milyar adete yakın üretim hacmine ulaşılmıştır. Son dönemde üretime her yıl 1'er milyar ilave hacim eklenmiştir. Ayrıca otomotiv sanayinin gelişimine bakıldığında son 15 yılda üretim kapasitesi 1,2 milyon adetten 2,1 milyona adete gelmiştir. Bununla birlikte son 15 yılda binek araç üretiminde dünyada 4 sıra ilerleyen Türkiye 15. sıraya yükselmiştir. Diğer yandan demir çelik sektöründe 2020'de ham çelik üretimini %6 artıran Türkiye Almanya'yı geride bırakarak 2020'yi Avrupa'nın en büyük, Dünya'nın 7. üreticisi olarak tamamlamıştır. Metal sektörü Türkiye imalat sanayi üretim ve ihracatının ikinci büyük sektörüdür. Sektör oyuncuları oldukça uzun bir zaman diliminde oluşmuş üretim ve dış pazar deneyimi ile birlikte esnek yönetim biçimlerine sahiptir.
Ülkemizde, iş sağlığı ve güvenliği alanında sektör özelinde bir mevzuat bulunmamaktadır. Ancak, 30/6/2012 tarihli ve 28339 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir. Metal sektöründeki iş yeri ve çalışanlar, 6331 sayılı Kanuna ve ilgili mevzuata tabidir. Sektördeki işyerleri, 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İş Yeri Tehlike Sınıfları Tebliği'ne göre "24, 25, 27, 28, 29, 30 ve 33" NACE kodlarına sahip olup bu iş yerlerinin büyük çoğunluğu "Tehlikeli" ve "Çok Tehlikeli" sınıfta yer almaktadır. 2021 yılı SGK istatistiklerine göre metal sektöründe 97.359 iş yeri ve bu iş yerlerinde istihdam edilen 1.483.499 çalışan bulunmaktadır.
Bu iş yerlerinin %97,6'sı KOBI niteliğinde olup çalışanların %63,8'i KOBİ'lerce istihdam edilmektedir. Metal sektöründe her 100 bin çalışanın 3.805'i iş kazası geçirmekte ve iş kazası sonucu ölüm oranı 100 binde 8,2'dir. Bu çalışma ile metal sektöründe iş sağlığı ve güvenliği konusuna dikkat çekilmesi, sektöre ilişkin riskler, tehlikeler ve alınabilecek tedbirlerle ilgili farkındalık ve bilgi düzeyinin arttırılması amaçlanmaktadır. Sektör özelinde en çok akla gelebilecek soru ve cevaplara yer verilen bu çalışmanın işveren, çalışan, iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri ve tüm taraflara fayda sağlayacağı düşünülmekte olup hazırlanan bu rehberdeki bilgiler tavsiye niteliğindedir.
