Metal Sektöründeki İş yerlerinde Gaz Tüpleri İçin Kullanım ve Güvenlik Şartları
Gaz tüplerinin neden olduğu kazalar büyük çaplı ve ölümle sonuçlanabilecek kazalardır. Bu rehberde basit kullanım önerileriyle gaz tüplerinin kullanımı sırasında karşı karşıya kalınan riskleri azaltmak veya ortadan kaldırmak amaçlanmıştır.
Bu rehber, gaz tüpü üreten, sahibi olan, dolumunu gerçekleştiren ve kullanan işveren, işveren vekili ve çalışanları için hazırlanmıştır.
Gaz tüpleri, mevzuatımızda basınçlı kaplar ana başlığı altında değerlendirilmektedir. Bu ana başlık altında ayrıca basınçlı tanklar (drum), kriyojenik kaplar, tüp desteleri (bundle-batarya) sayılabilir.
Ancak bu rehberde gaz tüpleri güvenli kullanımı üzerinde durulmuştur. Gaz silindirleri, solunum ekipmanları gibi farklı amaç ve şartlarda kullanılmakta ve kullanımları sırasında özel önlemler gerekmektedir.
Bu rehber her tip
gaz tüpleri için geçerli olsa da farklı periyotlarda denetim gibi özel önlemler
rehber içeriğine dahil değildir. Basınçlı tüpler, gaz veya gaz karışımları
içeren pek çok ürünün basınç altında tüplerde depolanması mümkün hale getirir.
Bu gazların büyük bir kısmı sıkıştırılmış gazlar olarak sınıfla anılır.
TANIMLAR
Sıvılaştırılmış gazlar
Normal sıcaklıkta tüp içinde basınç altında sıvı olarak depolanan gazlardır. Tüp içinde sıvı gaz denge halindedir. Başlangıçta tüp hemen hemen sıvı ile doludur. Tüpten gaz alındıkça, sıvı buharlaşarak tüpü doldurur, böylece tüpün basıncı sabit kalır. Susuz amonyak, klor, propan, azot oksitler ve karbon dioksit sıvılaştırılmış gazlara örnektir.
Sıvılaşmamış gazlar
Sıvılaşmamış gazlar, bunlara aynı zamanda sıkıştırılmış veya basınç altında gazlar da denir. Bu gazlar normal sıcaklıkta çok büyük basınç altında bile sıvılaşmayan gazlardır. Oksijen, azot, helyum ve argon bu gazlara örnektir.
Çözünmüş gazlar
Asetilen en bilinen tek çözünmüş gazdır. Asetilen kimyasal olarak çok kararsızdır atmosfer basıncında bile asetilen patlayabilir. Bununla beraber asetilen yüksek basınçta (250 psi’ye kadar basınçta ve 21 C sıcaklıkta) tüplerde depolanabilir ve güvenle kullanılabilir. Çünkü asetilen tüpleri inert, ve gözenekli absorsiyon malzemesi ile tamamen doldurulur. Bu malzeme aseton veya uygun diğer çözeltilerle doyurulur. Asetilen gazı tüpe eklendiğinde gaz asetonda çözülerek kararlı hale gelir.
