Örgütlenme ve Toplanma Özgürlüğü Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi – 3
Kitap toplam yedi bölümden oluşmaktadır. İlk iki bölümde sırasıyla örgütlenme ve toplanma özgürlüklerinin kapsamı üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde devletin bu özgürlükler bağlamında ortaya çıkan yükümlülükleri açıklanmaya çalışılmıştır. Dördüncü bölümde örgütlenme ve toplanma özgürlüklerinin nefret söylemi ile ilişkisi ortaya konulmuştur. Beşinci bölümde bu özgürlüklerle ilgili gündeme gelen sınırlama rejimi üzerinde durulmuş, altıncı ve yedinci bölümlerde ise sırasıyla hakkın kötüye kullanılması ve olağanüstü halin bu özgürlükler üzerindeki etkisi ve sınırlama rejimi konularına değinilmiştir.
Toplanma özgürlüğü kavramının içeriği oldukça geniştir ve protesto gösterisi, basın açıklaması, miting, oturma eylemi, işgal gibi her türlü bir araya gelişi koruma altına almaktadır.
Toplanma özgürlüğünün en önemli unsuru barışçıl olmasıdır. Bu hak kapsamında herkesin yalnızca barışçıl toplanma özgürlüğü tanınmıştır. Bu noktada toplantıyı düzenleyen kişilerin amacı ve bu hakkın kullanımı sırasındaki tutum ve davranışları toplantının barışçıl olup olmadığının belirlenmesinde dikkate alınmaktadır.
Barışçıl amaçlarla yapılan bir toplantının fiilen barışçıl olmaktan çıkması mümkündür. Bu noktada toplantının barışçıl olmaktan çıkıp çıkmadığına toplantının bütünü dikkate alınarak karar verilmesi gerekmektedir. Diğer bir deyişle toplantıya katılanlardan bir bölümünün şiddete teşvik veya şiddete başvurma niteliğindeki davranışları toplantının tümünün barışçıl olmaktan çıkmasına yol açmayacak ve toplantının tümüne yönelik bir müdahaleyi haklı kılmayacaktır. AİHM’e göre de, “Toplanma hakkının barışçıl niteliği genel olarak bir bütün halinde değerlendirilerek ortaya konulmalıdır.
