Pasa Sahalarında Depolanan Maden Atıklarının Asit Maden Drenajı (AMD) Üzerine Araştırma; GLİ Örneği
AKD AMD nedir?
• Başta pirit olmak üzere, sfalerit, galen, kalkopirit gibi sülfitli minerallerin hava ve su ile temasa geçerek oksidasyona uğraması ve sülfit mineralleri ile beslenen bazı bakteri türlerinin bu oksidasyon hızlarını arttırması ile oluşan drenaja doğal Asit Kaya Drenajı (AKD)
• Madencilik faaliyetleri sonucu minerallerinin nemli ortamda oksitlenmeye maruz kalmasıyla gelişen tepkimeler sonucu sulu ortama proton (H+ iyonu) vermesi ve çözeltinin asidik niteliğe dönüşmesi sonucu ise oluşan drenaja Asit maden drenajı (AMD)
AMD nasıl belirlenir?
• Bir maden sahasının veya pasasının asit üretim potansiyelinin tespitine yönelik bir kestirim yapılacak ise iki önemli noktanın dikkate alınması gerekmektedir.
1 Analitik testlerde kullanılacak örneklerin sahayı temsil edebilecek şekilde yöntemleri uygun örnekleme ile toplanmasıdır.
2 Uygun analitik yöntemin kullanılması (statik, kinetik) Örnekleme ve analitik yöntemin seçimi ise faktörlere , maliyetlere ve test sürelerine jeolojik bağlıdır.
AMD Oluşumunu Etkileyen Faktörler
* sülfür minerallerinin tipi,
* nem,
* oksijen konsantrasyonu,
* bakteri varlığı,
* alkali minerallerin özelliği ve miktarı,
AÜ var ATIK inert Değil ise;
•Sahanın mevcut ve ileriye dönük asit üretim potansiyeli belirlendikten sonra kısa, orta ve uzun vadede alınacak tedbirler belirlenir.
•Öncelikle asit üretiminin oluşumunun engellenmesine yönelik tedbirler alınırken,
•Bu tedbirlerin yetersiz olmasına karşın aktif ve pasif yöntemlerin projelendirilerek sahaya uygulanması gerekmektedir.
Öneriler
* Statik testler AMD için kestirim yapsa da Sahalarda zamana bağlı Asit Üretimi söz konusu olabilir. Bu nedenle Kinetik testlerin de yapılması gerekmektedir.
* Atık üretimi devam eden işletmelerde AMD çalışmaları tekrarlanmalıdır.
* Asit Maden Drenajı Kestirim Yöntemleri için Kendi Standarlarımızı (TSE) oluşturmalıyız.
* Sürdürülebilirliğin kontrolü tarafsız kurum (üniversite) ve kişiler tarafından yapılmalı
* İnşaat sektöründe de dekapaj yapılmakta olup, bu atıkların depolandığı alanlarda da AMD çalışmaları yapılmalıdır .
