M-ÇİÇEĞİ (MPOX) Sıkça Sorulan Sorular
M-Çiçeği nedir?
M-Çiçeği, klinik olarak daha hafif olmasına rağmen, semptomları geçmişte çiçek hastalarında görülenlere benzer ve nadiren ölümcül viral bir zoonoz (hayvanlardan insanlara bulaşan bir virüs) olmakla birlikte insandan insana da bulaşabilmektedir. 1980 yılında çiçek hastalığının eradikasyonunun ilanı ve sonrasında çiçek aşısının uygulamasının durdurulması ile M-Çiçeği nadir de olsa özellikle Orta ve Batı Afrika’da görülen bir hastalık haline gelmiştir.
M-Çiçeği belirtileri nelerdir?
M-Çiçeği belirtileri genellikle:
Ateş,Baş ağrısı,Kas ağrıları ve sırt ağrısı,Büyümüş lenf nodları,Solunum sistemi semptomları (ör; boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı veya öksürük) veHastalığa özgü karakteristik cilt döküntüleri şeklindedir.M-Çiçeği nasıl bulaşır?
M-Çiçeği cilt döküntüsü, kabuklar veya vücut sıvılarıyla doğrudan temas yoluyla kişiden kişiye bulaşabilir. Ayrıca uzun süreli, yakın temas veya cinsel temas (öpmek, sarılmak veya cinsel ilişki gibi) sırasında yayılabilir.
M-Çiçeği olan bir kişi, belirtiler başladıktan itibaren cilt döküntüsü tamamen iyileşene ve iyileşmiş temiz ve sağlam cilt görünümü oluşana kadar başkalarına virüsü bulaştırabilir. Bazı hastalar belirtileri başlamadan 1 ile 4 gün önce M-Çiçeğini bulaştırabilir. Ancak hiç belirti göstermeyen kişilerin virüsü bulaştırdığına dair bir kanıt bulunmamaktadır.
M-Çiçeği nasıl önlenebilir?
M-Çiçeği olduğundan şüphelenilen bir cilt döküntüsüne sahip kişilerle yakın cilt temasından kaçının.M-Çiçeği hastasının kullanmış olduğu eşya ve malzemelerle temastan kaçının.Ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın veya alkol bazlı bir el antiseptiği kullanın. Özellikle yemek yemeden, yüzünüze dokunmadan önce ve tuvaleti kullandıktan sonra el hijyeni sağlayın.M-Çiçeği için hangi tedaviler uygulanır?
M-Çiçeği için özel olarak geliştirilmiş bir tedavi yoktur. Ancak, virüsler arasındaki genetik benzerlikler nedeniyle, çiçek hastalığını tedavi etmek için kullanılan antiviral ilaçlar M-Çiçeği tedavisinde kullanılabilir.
Belirtilerim varsa ne yapmalıyım?
Yeni veya açıklanamayan bir cilt döküntüsü veya diğer M-Çiçeği belirtilerini fark ederseniz, bir sağlık kuruluşuna başvurun.Sağlık kuruluşuna başvurana kadar başkalarıyla yakın temastan (cinsel temas dahil) kaçının.Sağlık kuruluşuna başvurana kadar evcil hayvanlar veya diğer hayvanlarla yakın temastan kaçının.Test sonuçlarınızı bekliyorsanız, aynı önlemlere uymaya devam edin.Test sonucunuz pozitifse, cilt döküntüleriniz kabuklanıp düşerek iyileşmiş temiz ve sağlam cilt görünümü oluşana kadar kendinizi izole etmeye ve diğer önlemlere uymaya devam edin.Ateş, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı veya öksürüğünüz varsa kendinizi izole etmeye devam edin. Sadece hekime görünmek veya acil durumlar için dışarı çıkın. Toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçının.İzolasyondan çıkmanız gerekiyorsa, cilt döküntülerinizi kapatın ve yüze iyi oturan bir maske takın.M-Çiçeği cinsel yolla bulaşan bir hastalık mıdır?
M-Çiçeği, cinsel yolla bulaşabilen bir hastalık olarak tanımlanabilir. Diğer bir ifade ile, cinsel ilişki, M-Çiçeğinin bulaşma yollarından sadece biridir. Geçmişte M-Çiçeği salgınları enfekte hayvanlarla ve hayvan ürünleriyle doğrudan temas sonucu ortaya çıkmıştır, ancak kişiden kişiye bulaşma sınırlı olmuştur. Günümüzdeki salgında, virüs esas olarak yakın temas yoluyla bulaşmaktadır. Cinsel temas sırasında lezyonlarla temas veya solunum sekresyonları ile yakın temas ile bulaş olabilir. Ancak cinsel ilişki olmaksızın M-Çiçeği olan biriyle yakın ve uzun süreli cilt temasında bulunmak da virüsün bulaşmasına neden olabilir.
M-Çiçeği su yoluyla, havuzlardan, sıcak küvetlerden veya su parklarından bulaşabilir mi?
M-Çiçeği ile havuzlar, sıcak küvetler veya su parklarındaki sular arasında net bir bağlantı bulunduğuna dair bir çalışma yoktur. Ancak virüsün diğer kişilere yakın temas, cilt teması yoluyla bulaşması mümkündür. M-Çiçeği hastasının kullandığı havlular, yüzme tahtaları, havuz oyuncakları veya giysiler gibi eşyalar aracılığıyla da bulaş olabilir. Eğlence amaçlı su mekanlarında dezenfeksiyon yapılması, havuzların uygun şekilde klorlanması ile virüs öldürülmekte olup bulaş riski yoktur.
Evcil hayvanıma M-Çiçeği bulaşabilir mi?
M-Çiçeği zoonotik bir hastalıktır, yani hayvanlar ve insanlar arasında bulaşabilir. Ancak şu anda M-Çiçeği için evcil hayvanlar yüksek risk taşımamaktadır.
M-Çiçeği havuzlarda, jakuzilerde veya sıçrama pedlerinde suya yayılabilir mi?
Hiçbir çalışma, havuzlarda, jakuzilerde veya sıçrama pedlerinde M-Çiçeği ile su arasında net bir bağlantı bulamamıştır. M-Çiçeği virüsü, CDC tarafından eğlence amaçlı su mekanlarında dezenfeksiyon için önerilen ve ABD yargı bölgeleri tarafından gerekli görülen klor seviyelerinde suda öldürülür.
Kalabalık etkinliklere gitmek konusunda endişelenmeli miyim?
M-Çiçeği olan biriyle yakın temas veya cilt temasında bulunduğunuzda bulaşma olabilir. İlk bulgular insanların yakın, devamlı cilt teması yaşadığı etkinliklerin M-Çiçeği vakalarına yol açtığını göstermektedir. Bir etkinliğe katılmayı planlıyorsanız, ne kadar yakın, kişisel, cilt teması yaşanacağını göz önünde bulundurmalısınız.
