Sinsi bir Tehilke Yıldırım ve Nasıl Korunmalıyız
Nerede olursanız olun öncelikle yıldırımdan korunmak için şu 30/30 kuralına uyun: Şimşek çaktıktan sonra 30 saniyeden daha az bir süre içinde gök gürültüsünü duyduğunuz andan en son gök gürültüsünden 30 dakika geçene kadar yıldırım tehlikesi içindesiniz.
Gök gürültülü bir fırtınaya yakalandığınız zaman en iyi korunma İÇERİ GİRmektir. Eğer bina ve otomobil gibi kapalı bir sığınak mevcut değilse yüksek yerlerden ve tek kalmış ağaçlardan mutlaka uzak durmalısınız. Açık arazide eğer saçınız dikleşmeye başlıyorsa, deriniz sızlıyorsa ve/veya çatırdama gibi bir ses duyuyorsanız, DİKKAT! size her an yıldırım çarpabilir.
Tehlike durumunda hemen ya hızla alçak bir yere kaçın ya da yere çömelin ve başınızı dizlerinizin arasına alarak hedef küçültünüz. Asla yere yatmayın. Eğer yüksek ve düz bir yerdeyseniz başımızı mümkün olduğu kadar alçakta tutun, fakat yere uzanmayın. Bazen elektrik yükünün büyük kısmı yıldırımın çaktığı noktanın yakınındaki yüzeyde yoğunlaşır. Bu yüzey akımı vücuda geçerek, ölüme ve yaralanmaya sebep olabilmektedir.
Açık Arazide:
1. Sığınabileceğiniz bir bina veya otomobil arayınız.
2. Bina veya otomobil yoksa, mağaralar, kuru hendek ve arklar, vadiler, kanyon veya en az boyunuzla aynı yüksekliğe sahip alçak ağaç kümeleri arasındaki boşluklar sığınabileceğiniz en güvenli yerlerdir.
3. Eğer sığınabileceğiniz hiç bir yer yoksa bulunduğunuz yerdeki en yüksek cisimden uzak durunuz.
4. Eğer etrafınızda dağınık şekilde bir kaç tane ağaç bulunuyorsa, en yakınınızdaki ağaca, o ağacın yüksekliğinin iki katı kadar uzaklıkta bir yerde başınızı dizlerinizin arasına koyarak yere çömeliniz. Asla tek başına duran bir ağacın altına girmeyin.
5. Kamp araç ve gereçleri, balık oltası, golf sopası, kazma ve kürek gibi metal cisimleri elinizde bulundurmayın. Bisiklet, motosiklet, traktör gibi üstü açık araçları da terk ediniz.
6. Dağ ve tepelerin doruklarından, açık alanlardan, tel örgülerden, tren yolundan, metal çamaşır iplerinden, açık sundurma ve barakalar ile her türlü elektrik iletebilen cisimlerden kaçınınız.
7. Tel örgü, telefon ve elektrik hatları, metal boru döşenmesi, ray ve çelik yapılardaki çalışmalara ara veriniz.
8. Yüzüyor veya su yüzeyindeki bir kayıkta bulunuyorsanız, sudan derhal çıkınız, kayığı terk ediniz. Nehir, göl ve benzeri sulardan uzak durunuz.
9. Yerle metal bir ekipman ile ilişkili olan traktör veya saban gibi alet ve araçla çalışmayı bırakınız.
10. Grup halindeyseniz, bir birinizden en az 1.5 m uzakta durunuz.
11. Dağda ağaç sınırından daha yüksekteyseniz, hemen ağaçlık alana ininiz.
Bina İçinde:
1. Bahçe ve balkonunuzdaki hafif eşyaları ve taşınabilir metal araçları içeriye alınız.
2. Pencere ve kapıları kapatınız. Yıldırım sizi açık pencereden girerek de çarpabilir.
3. Kapatılamayan kapı ve pencerelerden, soba, ocak ve şöminelerden, radyatörlerden, metal borulardan, lavoba ve küvetten, fişi prize takılı elektrikli ev aletlerinden uzak durunuz.
4. Banyo yapmayınız, duş almayınız. Elle bulaşık yıkamayınız. Metal su tesisatından uzak durunuz.
5. Açık kaplardaki yanıcı ve parlayıcı maddelerden uzak durunuz.
6. Çamaşır ipindeki çamaşırları toplamaya kalkışmayınız.
7. Fırtına anında çok gerekmedikçe kablolu telefonla konuşmayınız, kablolu televizyon seyretmeyiniz. Elektronik ev aletlerinin fişini çekiniz.
8. İnsan vücuduna yakın tutulan saç kurutma makinası, tıraş makinesi gibi elektrikli aletleri de asla kullanmayınız veya tamir etmeye kalkışmayınız.
Otomobilde
: 1. Eğer seyahatteyseniz taşıtın içinde kalınız. Üstü kapalı otomobiller yıldırımdan korunmak için bulunulabilecek en güvenli yerlerden biridir.
2. Gök gürültülü fırtına geçene kadar aracınızı yolun kıyısında güvenli bir yere çekiniz. Aracınızın üzerine ağaç devrilmemesine, sel sularına kapılmamaya ve olası bir trafik kazasına neden olmamaya dikkat ediniz.
3. Fırtına sonrası, yolun yüzeyi sudan görülemiyorsa o suya asla girmeyiniz.
Yıldırım ve gök gürültüsünden dolayı halk arasında oluşan korku ve can kayıpları çoğunlukla bilgisizlikten kaynaklanmaktadır. Meteorolojik afetlerin “Önceden Tahmin Edilerek Erken Uyarılarının Yapılabilmesi”, deprem vb. diğer doğal afetlerden onları farklı kılan tek ve en önemli özellikdir. Bu özellikten yararlanarak gelişmiş ülkelerin afet yönetim programlarının bir parçası olarak meteorolojik tahmin ve erken uyarı ile can kaybında önemli azalmalar ve zararlarda önemli düşüşler sağlanmıştır. Ülkelerin gelişmişlik düzeyi, her felaketten alınan ders, onları mümkün olduğunca önlemeye, can ve mal kayıplarını en aza indirgemeye yönelik önceden yapılan hazırlıklar ve çalışmalar ile doğru orantılıdır. Türkiye’de, örneğin, yıldırımların neden olduğu can ve ekonomik kayıplar, gelişmiş ülkelerdeki gibi, yeterli sayıda meteoroloji mühendisinin istihdamından, temel meteoroloji çalışmalarının yapılmasından, eğitim ve gerekli tedbirlerin alınmasından çok daha fazladır.
İnsanların Yıldırımdan Korunması Yıldırım kurbanlarını daha çok tarlada çalışırken, ata binerken, bisiklet sürerken, dağa tırmanırken, dışarıda oynarken, balık tutarken, ağaç altında dururken, çobanlık yaparken, normal telefonla konuşurken, banyodayken, yüzerken veya küçük teknelerle denize açılmışken yakalamaktadır.
