Temel İş Sağlığı Hizmetleri
Temel İş Sağlığı Hizmetleri (TİSH) kavramının tanımlanması, temellerini 1978 WHO Alma Ata Deklarasyonu’ndan almaktadır ve Deklarasyon’un
4. maddesinde şu şekilde bir ifade yer almaktadır: “Temel sağlık bakımı;
uygulamalı, bilimsel olarak sağlam ve sosyal olarak kabul edilebilir yöntemlere dayanan temel sağlık bakım hizmetlerinden meydana gelmektedir. Bu, sağlık bakımını insanların yaşadığı ve çalıştığı yerlere mümkün
olduğunca en yakın biçimde getiren ulusal sağlık sistemi ile bireylerin,
ailelerin ve toplumun ilk temas ettiği düzeydir. ”
Önceki sağlık politikaları öncelikle hastane altyapılarının geliştirilmesine odaklanırken, WHO Herkes İçin Sağlık Stratejisi ile Alma Ata
politikası önceliği tüm dünya genelinde büyük kitleler için temel sağlık bakım hizmetlerinin organizasyonuna kaydırmıştır. Bu politika değişikliğinin sağlığa etkisi çok fazla tahmin edilememiştir. Bu politika, sağlık hizmetlerinin, geleneksel olarak bu hizmetleri alamayan, köylerde ve uzak
yerlerde yaşayanlar ile fakir insanlara ulaşılabilirliğini sağlamıştır.
TİSH, Alma Ata ilkelerinin iş sağlığı alanında bir uygulamasıdır. Bu,
bugüne kadar dünyada bu hizmetleri alamayan çalışanların, iş sağlığı
hizmetlerine ulaşmasını sağlama çabasıdır. TİSH, aynı zamanda, iş sağlığı
hizmetlerinin 161 ve 155 sayılı ILO Sözleşmelerinin gerektirdiği düzeyde
gelişmesi için bir yoldur.
Küreselleşme, dünyadaki hemen her işyerinde ekonomik yapıları ve
çalışma koşullarını değiştirmektedir. İş sağlığı hizmetleri ihtiyacı azalmaktan çok artmaktadır. Hizmetlere olan ihtiyaçlar nitelik bakımından
da değişmekte ve daha çok yönlü, organize edilmesi daha zor olmakta ve
hizmet verilen gruplar daha dinamik ve hareketli olmakta, işyerleri daha
değişken ve işler daha istikrarsız ve geçici olmaktadır.
Bu eğilimler; iş sağlığı hizmetlerinin sunulmasına yönelik olarak bu
hizmetlerin yapısı, içerikleri ve yöntemleri açısından özel talepler getirmektedir. Bu hizmetleri, bugüne kadar bu hizmetlerden yeterince yararlanamayan ve bu hizmetlere hiç sahip olamayan sektörler için organize
etmek özel bir mücadeledir. 161 sayılı ILO Sözleşmesinde tanımlanan
düzeye karşılık gelen İSH’yi sağlamak son amaç olmasına rağmen, bu
hizmetlerden yararlanamayan sektörler böyle bir gelişmeye giden yolu
açacak bir başlangıç noktasına ihtiyaç duymaktadır.
Bu yayın, ICOH ile işbirliği içinde TİSH’yi geliştirmek üzere ILO/WHO
Ortak İş Sağlığı Komitesi kararının uygulanması için bir dizi yeni araç içerisinde ilk rehber yayın olarak ve 2004-2008 yılları arasındaki beş yıllık dönem boyunca ortak bir öncelik olarak FlOH’un desteği ile üretilen ikinci taslaktır. Söz konusu yayın, WHO’dan Dr. Gerry Eijkemans, Dr. JukkaTakala, Dr. Igor Fedotov, ILO’dan Dr. Shengli Niu ve FlOH’dan Dr. Kari Kurppa
tarafından yorumlanmıştır. Son basımdan önce rehber, seçilen çevrelerde
alan kullanımı içinde test edilecektir.
