Türkiye Acil Durum Müdahale Planı
Türkiye Acil Durum Müdahale Planı
Afet ve acil durumlara müdahalede ihtiyaç duyulacak tüm güç ve kaynakların ulusal ve yerel düzeyde planlama esaslarının belirlenmesi, bu güç ve kaynakların olay bölgesine hızlı ve etkin bir şekilde ulaştırılması, müdahale hizmetlerinin koordinasyonundan sorumlu ana ve destek çözüm ortaklarının görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlenmesi, ülkemizde afet ve acil durum hâllerine etkin bir şekilde müdahalenin sağlanması, afet ve acil durum hâllerinin yönetiminin vazgeçilmez unsurları hâline gelmiştir.
Nitekim Birleşmiş Milletler öncülüğünde 2005 yılında Japonya’nın Kobe şehrinde düzenlenen Afetlerin Azaltılması Dünya Konferansında hazırlanmış ve Birleşmiş Milletlere üye 168 ülke tarafından benimsenerek kabul edilmiş olan Hyogo Çerçeve Eylem Planı’nda (2005-2015) dünyada afet risklerini en aza indirgemeye yönelik bir yol haritası belirlenmiştir. Bu plan kapsamında afet risklerinin azaltılması yaklaşımlarının acil duruma hazırlık, müdahale ve iyileştirme programlarına sistematik olarak dâhil edilmesi stratejik hedefi ve buna bağlı olarak afetlere her seviyede etkin bir müdahale için afetlere karşı hazırlığın güçlendirilmesi öncelikli eylemi bulunmaktadır.
Bu çerçevede Bakanlar Kurulunun 26/8/2013 tarih ve 2013/5703 sayılı Kararı ile kabul edilmiş olan Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik ile ülke genelinde afet ve acil durumlara müdahalede ve acil yardımlarda tüm güç ve kaynakların değerlendirilerek kapasite ve etkinliğin artırılmasını sağlamak amacıyla müdahale ve acil yardım organizasyon sisteminde yer alacak hizmetler revize edilmiş, ülke düzeyinde etkin ve güçlü bir koordinasyon öngörülmüştür.
Afetlerde yaşanan plansız kaynak kullanımı ve koordinasyon problemlerinin çözülmesi amacıyla 5902 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; ülke düzeyinde uygulanacak afet ve acil durum müdahale, risk yönetimi ve zarar azaltma planlarını yapmak veya yaptırmak hükmü yer almaktadır. Ayrıca aynı Kanun’un 11. maddesinin ilk fıkrasının (b) bendinde; her türlü silahsız koruyucu ve kurtarıcı tedbirleri, acil kurtarma ve ilk yardım faaliyetlerini planlamak ve yürütmek Sivil Savunma Dairesi Başkanlığının görevleri arasında sayılmıştır.
Bu maddeler çerçevesinde, afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak, ana hizmet ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak, afet öncesi, sırası ve sonrasında olmak üzere müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemek amacıyla Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği’ndeki yetki, görev ve sorumluluk dağılımına uygun olarak, ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşların katılımı ile Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) hazırlanmıştır. TAMP’ın en önemli amacı hayat kurtarmaktır. TAMP’ın birincil hedefi; hayat kurtarmak olup bunun yanında kesintiye uğrayan hayatı ve faaliyetleri en kısa sürede normale döndürmek, müdahale çalışmalarını hızlı ve planlı bir şekilde gerçekleştirmektir.
Deprem gibi afetlerde yaralıya müdahalenin uzman ekipler tarafından yapılması, herhangi bir enkazda hayat kurtarabilmek bakımından son derece önemlidir. Bu nedenle 5902 sayılı Kanun’un ortaya koyduğu perspektife dayanılarak 3 Ocak 2014 tarih ve 28871 sayılı Resmî Gazete’de ilanı yapılan Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Afet Müdahale Planın’da (TAMP) yer alan yerel düzeyde müdahale yönetimine göre Başkanlık AADYM, Bakanlık AADYM’ler ve İAADYM’ler üçgeninde Ulusal Afet Müdahale Sistemi’nin modeli oluşmuştur.
Bakanlık, kurum ve kuruluş düzeyinde kurulan hizmet grupları da
koordinasyonundan ve hazırlanmasından sorumlu oldukları Ulusal Düzey Hizmet
Grubu Planlarında hizmet modelini oluştururlar. Bu alt modeller ulusal afet
müdahale sisteminin parçalarını teşkil eder. Ülke çapında standardın sağlanması
amacıyla yerel düzeydeki afet müdahale yönetimi, ulusal düzey tarafından tek bir
model olarak tasarlanmıştır. TAMP’da yer alan acil durum hizmet grupları; haberleşme, ulaşım altyapı,
güvenlik ve trafik, yangın, KBRN, arama ve kurtarma, sağlık, enerji, tahliye,
yerleştirme ve planlama, nakliye olmak üzere 10 hizmet grubundan oluşur. Bu
hizmet grupları afet ve acil durumlarda TAMP’a göre operasyon planlarını hazırlar
ve uygularlar.
