Uzaktan Çalışma ve İş Kazası
Uzaktan Çalışma Ve İş Kazası
Covid-19’un tüm iş yaşamını, çalışma düzenini derinden etkilediği bugünlerde en çok başvurulan çalışma yönteminin uzaktan çalışma olduğu görülmektedir.
Uzaktan çalışma 2016 yılında İş Kanununda yapılan değişikliklerle kabul edilmiştir. Uzaktan çalışma usulü kabul edilen iş sözleşmelerinde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin çalışanın iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer almalıdır.
1) Uzaktan Çalışırken İş Kazası Mümkün Müdür?
Uzaktan çalışma yöntemlerinden en sık kullanılan yöntem evden çalışmadır. Peki evden çalışırken çalışanın zarar görmesi hali iş kazası olarak değerlendirilebilir mi?
Bu tartışmadan önce uzaktan çalışma usulündeki yükümlülüklere bakılması gerekmektedir;
İş Kanunu uyarınca İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
Corona salgınından önce uzaktan çalışma usulünün belirlendiği iş sözleşmelerinde işverenlerin ayrıca işin niteliğine göre gerekli önlemleri alması gerekliydi. Uzaktan çalışma usulü 2016 yılında kabul edildiği, çok yaygın olmadığı ve yeni bir uygulama olduğu için çoğu işverence bu önlemlerin alınmadığını öngörebiliriz.
Salgının zirve yaptığı ve işverenlerce uzaktan çalışma usulüne geçişin çok hızlı bir şekilde yapıldığı bugünlerde Türkiye'de hiçbir işverenin uzaktan çalışma için iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almadığını /almaya zaman bulamadığını ve halihazırdaki iş sözleşmelerini uzaktan çalışma usulüne göre revize etmediğini söyleyebiliriz.
İş kazası kanunda; “Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.” şeklinde tanımlanmıştır.
Bu tanımlamaya göre uzaktan çalışan kişinin evde kaza sonucu zarara uğraması durumunda bu kazayı iş kazası olarak değerlendirmesi ve işverenlere tazminat davası açması mümkündür.
2) İşverenler Ne Tür Önlemler Almalıdır?
Çalışan tarafından yukarıda bahsettiğimiz gibi bir dava ile karşılaşılması halinde bu kazanın iş kazası olmadığını ispatlama külfeti işverene aittir.
Bu nedenle işverenlerin öncelikle iş sözleşmelerini uzaktan çalışma usulüne göre revize etmeleri önemlidir. Bu şekilde revize edilmiş bir iş sözleşmesi iddia edilen kazanın iş kazası olup olmadığı konusunda önemli rol ( çalışma saatleri, çalışma usulü vb.) oynayacaktır.
İş sözleşmelerinin revize edilmesinden sonra uzaktan çalışma usulüne göre işverence iş sağlığı ve güvenliği önlemleri ( eğitim, ekipman hakkında bilgilendirme vb.) mutlaka alınmalıdır. Bilgisayar başında çalışıldığı için iş kazasının olmayacağı algısı kesinlikle yanlıştır.
Unutulmamalıdır ki uzaktan çalışma da olsa çalışanın iş güvenliği talimatlarına uymaması büyük zararlara ve dolayısı ile hukuki problemlere neden olabilir.
Av.Ozan Genco Gürgöz
ozan@gurgoz.av.tr
