İSG Sözlük - H Harfi ile Başlayan Teknik Terimler | İSG Kütüphanesi | Aradığınız Tüm İş Sağlığı ve Güvenliği Dokümanları

H Ajanı

%20-30 safsızlık içeren yakıcı bir sülfür hardal ajandır.

Ersoy İnce

Düşman saldırıları ile afet ve acil durum tehlike haberlerinin tehdit altındaki yerleşim merkezlerinde yaşayan halka ulaştırılması amacıyla Türkiye çapında AFAD tarafından kurdurulan sistemdir.

Ersoy İnce

Haber Merkezi

Afet ve acil durum yönetim merkezleri ile afet ve acil durum arama ve kurtarma birlik müdürlüklerinde yerleşmiş, 24 saat esasına göre çalışan, telsiz sistemleri dâhil çeşitli iletişim sistemleri/cihazları ile donatılmış ve bu sistemleri kullanma yeterliliğine sahip personelin görevlendirildiği merkezdir.

Ersoy İnce

Haberleşme

Çeşitli araçlarla ( Telsiz, telefon vs.) kurum içerisinde veya kurumlar arasında mevcut iletişimin sağlanması olayına denir.

Ersoy İnce

Haberleşme Cihazları Bakım ve Onarımcısı

Haberleşme Cihazları Bakım ve Onarımcısı, telefon, diyafon ve faks gibi haberleşme cihazlarının tesisatını kuran, montajını, bakım ve onarımını yapan kişidir.

Ersoy İnce

Haberleşmede Kodlama Sistemi

Haberleşme sırasında bir mesajın veya çağrı işaretinin, anlaşılması zor veya önemli bölümlerinin harf harf kodlanması için önceden belirlenmiş harfleri belirten kelimelerin oluşturduğu alfabedir.

Ersoy İnce

HACCP

Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (KKN) olarak tanımlanan, gıda güvenliği için tehlikeleri tanımlayan, değerlendiren ve kontrol eden kalite kontrol sistemini ifade eder.

Ersoy İnce

HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points)

Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları

Sevcan Arslan

Hacim

Katı, sıvı ya da gaz halindeki bir maddenin uzayda kapladığı yer miktarıdır. V sembolü ile gösterilir. Uluslararası Birimler Sisteminde temel hacim birimi metreküp (m3)'tür.

Burak Tuna

Hacim (İtf)

Bir cismin uzayda kapladığı yer miktarına hacim denir.

Ersoy İnce

Hacim (V-Basınçlı Ekipman)

İlk bağlantı veya kaynak noktasına kadar olan nozulların hacmi dahil, daimi iç parçaların hacmi hariç olmak üzere bir haznenin iç hacmidir.

Burak Tuna

Hafif Arama Kurtarma

Özel eğitimli toplum afet müdahale ekipleri veya yerel afet gönüllüleri tarafından hafif ve orta hasar görmüş yapılarda, profesyonel ekipler gelinceye kadar gerçekleştirilen arama ve kurtarma faaliyetidir.

Ersoy İnce

Hafif Hasar

Binanın taşıyıcı sistem elemanlarında herhangi bir hasar oluşmadığı, taşıyıcı olmayan yapı elemanlarında sıva çatlakları düzeyinde kalmış hasarın meydana geldiği, kullanılmasında sakınca görülmeyen durumlardır.

Ersoy İnce

Hafif İş

Yapısı ve niteliği itibariyle ve yerine getirilmesi sırasındaki özel koşullara göre; a) Çocukların gelişmelerine veya sağlık ve güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan, b) Okula devamını, mesleki eğitimini veya yetkili merciler tarafından onaylanmış eğitim programına katılımını ve bu tür faaliyetlerden yararlanmasını engellemeyen işlerdir.

Burak Tuna

Hafif Römork

Azami yüklü ağırlığı 0.75 tonu geçmeyen römork veya yarı römorktur.

Sevcan Arslan

Hafifletme

İstenmeyen bir olayı (örneğin salgını) ve etkilerini hafifletme/yatıştırma/azaltma/vb. anlamında kullanılmaktadır.

Ersoy İnce

Hafriyat Toprağı

İnşaat öncesinde arazinin hazırlanması aşamasında yapılan kazı ve benzeri faaliyetler sonucunda oluşan topraktır.

Burak Tuna

Haftalık Çalışma Süresi

Genel bakımdan haftalık en çok kırk beş saat, yer altı maden işlerinde çalışan işçiler için ise haftalık en çok otuz yedi buçuk saat olan süredir.

Burak Tuna

Haftalık Gürültü Maruziyet Düzeyi (LEX, 8saat)

TS 2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için zaman ağırlıklı ortalamasıdır.

Burak Tuna

Haftalık İş Günleri

Bir haftalık süre içinde çalışılan günlerin toplamıdır.

Burak Tuna

Hak Sahibi

Yıkılan veya ağır hasar gören ya da muhtemel afetlerden etkilenebilecek binalarla olan mülkiyet ilişkilerini belgeleyebilen ve yeniden yapılacak binalardan veya verilecek inşaat kredisinden yararlanabilen afetzede. Hak sahibi olabilmek için afetzedenin, Kanun ve adrese dayalı nüfus kayıt sisteminin öngördüğü şartlar ile ilgili mevzuattaki diğer şartlara uygun durumda olup gerekli başvuruları yapması gerekir.

Ersoy İnce

Hak Sahipliği

Afetzede ailelerin yıkılan veya ağır hasar görmüş binaları üzerindeki mülkiyet ilişkisine göre, ilgili yasa çerçevesinde yeniden yapılacak konutlardan veya inşaat kredisinden yararlanma haklarını düzenleyen hukuki terimdir.

Ersoy İnce

Hakim (Yargıç)

Hakim (Yargıç), devlet ile birey arasında, bireylerin kendi aralarında veya iki idare arasındaki anlaşmazlıklar ile kamu düzenini bozan suçlara ilişkin konuları Anayasaya, kanunlara ve hukuka uygun olarak inceleyen, vicdani kanaatine göre ve bağımsız olarak karar veren kişidir.

Ersoy İnce

Halat

Bitkisel, sentetik liflerle veya çelik telden yapılan çevresi 2,5cm den büyük olan örgülü iplere denir. Halat kalınlıkları 5 burgatadan (1 burgata=2.54 cm) 16 burgataya kadar değişmektedir.

Ersoy İnce

Halı Dokuyucu (Otomatik Tezgâh)

Halı Dokuyucu (Otomatik Tezgâh), üzerinde halı ve kilim dokunan tezgâhı işleten kişidir.

Ersoy İnce

Halihazır Harita

Belediyelerin yapacağı teknik hizmetlerin proje planlaması, tasarım çalışmaları, uygulaması ve işletmesi, imar planı ve çeşitli projelerin gerçekleşmesi amacıyla belediyelerce veya İller Bankası’nca yaptırılan büyük ölçekli haritadır.

Ersoy İnce

Halk Sağlığı

Organize edilmiş toplumsal çalışmalar sonunda çevre sağlık koşullarını düzelterek, bireylere sağlık bilgisi vererek, bulaşıcı hastalıkları önleyerek, hastalıkların erken tanı ve koruyucu tedavisini sağlayacak sağlık örgütleri kurarak, toplumsal çalışmaları her bireyin sağlığını sürdürecek bir yaşam düzeyini sağlayacak biçimde geliştirerek hastalıklardan korunmayı, yaşamın uzatılmasını, beden ve ruh sağlığıyla çalışma gücünün arttırılmasını sağlayan bir bilim dalıdır.

Ersoy İnce

Halk Sağlığı Sürveyansı

Halk sağlığı çalışmalarının planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi için gerekli sağlık verilerinin sürekli ve sistematik biçimde toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması; aynı zamanda tüm bu bilgilerin, ihtiyacı olan kişilere dağıtımının zamanında ve bütüncül biçimde yapılmasına ilişkin iş ve işlemlerin tümüdür.

Ersoy İnce

Halkbilimci (Folklorcu)

Halkbilimci (Folklorcu), halkın geleneklerine dayalı dil, edebiyat, hukuk, yönetim, el sanatları, halk hekimliği gibi öğelerini ve kültürler arasındaki benzerlikleri, farklılıkları belirleyip, araştıran, değerlendiren kişidir.

Ersoy İnce

Halojen

Elektron alma eğilimi en yüksek olan elementlerdir. Doğada elementel olarak değil, mineraller halinde bulunurlar. Element halinde 2 atomlu moleküllerden oluşurlar. Oda koşullarında flor ve klor gaz, brom sıvı, iyotsa katı haldedir. Erime ve kaynama noktaları grupta aşağıdan yukarıya doğru azalır. Zehirli ve tehlikeli elementler olarak bilinirler. Halojenler metallerle reaksiyona girerek iyonik tuzları oluştururlar.

Sevcan Arslan

Halokarbon (Halocarbon)

Fluorine, Chlorine, Bromineveya Iodine içeren tüm temiz / kimyasal gazların ortak adıdır.

Burak Tuna

Hardal Gazı

Yakıcı gazlar sınıfından olup içeriğinde kükürt klorür bulunan, soğan veya sarımsak kokusuna benzer bir kokuya sahip kimyasal silah niteliğindeki gazdır.

Ersoy İnce

Hareket

1)Bir cismin yer değiştirmesidir.(2)Bir şeydeki, bir yerdeki şu ya da bu biçimdeki canlılıktır.

Ersoy İnce

Hareketli Parçalar (Makina)

Makina ve tezgahlarda güç aktarmayan ancak hareket eden (örneğin planyaların kalem tesblt başlıkları, besleme merdaneleri, vargel tablaları v.b. gibi) elemanlarıdır.

Burak Tuna

Hareketli Yük

Yapının kullanım amacına göre yapıya belirli bir süre etkiyen yüktür ( insanlar, eşyalar, depolanan malzemeler, vb).

Ersoy İnce

Harici Acil Durum Planı

Kuruluş dışındaki kişileri ve çevreyi etkileyebilecek veya acil bir durum meydana geldiğinde kuruluş dışından acil hizmet birimlerinin hazır bulunmasını gerektirecek, BEKRA Yönetmeliğinin Ek-4 Kısım 2’sinde belirtilen bilgileri içerecek şekilde hazırlanan plandır.

Burak Tuna

Harita

Yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün belli bir ölçekte yatay bir yüzey üzerinde gösteriminden oluşan çizimdir.

Ersoy İnce

Harmanlanmış (Karma) Öğrenme

Harmanlanmış öğrenme, yüz yüze ya da sınıf eğitimi faaliyetleri ile çevrim içi ya da teknoloji destekli öğrenme yöntemlerinin bir arada kullanıldığı öğrenme sürecine verilen isimdir. Harmanlamada temel ilke şudur: Öğretim amaçları doğrultusunda, uygun olabilecek tüm içerik ve uygulamalar çevrim içi olarak tasarlanır. Yüz yüze ya da sınıf bölümlerinde ise çevrimiçine çok uygun olmayan konuların aktarımı ile tartışma, pekiştirme, derinleştirme, yaratıcı grup çalışmaları gibi yüksek değerli öğrenme faaliyetlerine yer verilir. Sınıf öncesi tanıtım, hazırlık, ısındırma, ön bilgilerin aktarımı, alıştırma, ön testlerin çözümü, okuma, vaka incelemeleri vb. çevrim içi yapılabilir. Sonrasında bir araya gelip yüz yüze faaliyetler gerçekleştirilir. Daha sonra değerlendirme, pekiştirme, hatırlatma, ek okuma ve eğitim gibi tamamlayıcı uygulamalar da yine çevrim içi yapılabilir. Ancak bunun bir sırası ve kuralı yoktur. En uygun dağılımı yapacak olan tasarımcılardır. Aralarda eş zamanlı çevrim içi seanslar yapılabilir. Ya da sınıf ortamındayken bile bilgisayar ya da mobil cihazlardan çevrimiçi kaynaklara erişilebilir. Simülasyon, yarışma ve oyun benzeri uygulamalar hem uzaktan hem de yüz yüze iken yapılabilir. Dolayısıyla harmanlanmış öğrenme yüz yüze ya da teknoloji tabanlı tüm yöntemlerin güçlü yönlerini kullanarak daha esnek ve zengin bir öğrenme deneyimi yaratmayı hedeflemektedir.

Serdar ŞAHİN

Hasar

Fiziksel olarak bir şeyin (bina, tünel, araba, gemi ve uçak gibi) değerinin azalması, kullanılmaz hâle gelmesi veya normal işlevliliğini kaybetmesi durumudur.

Ersoy İnce

Hasar (TSB)

Herhangi bir mala, eşyaya verilen fiziki hasarı veya kişinin gerek bedeni, gerekse manevi zararını ifade etmek için kullanılır.

Ersoy İnce

Hasar Değerlendirme Süreci

Afet etkisini belirleme, kesin hasar tespit ve itirazlar hasar tespiti çalışmalarını içeren süreçtir.

Ersoy İnce

Hasar Görebilirlik

Değişik türdeki yapıların farklı büyüklüklerdeki afetler karşısında hasar görebilme eğilimi veya bir yapının var olan bir tehlikeden görebileceği hasarına ilişkin ölçüdür.

Ersoy İnce

Hasar Tespit İcmali

Yerleşim birimi bazında düzenlenen ve o yerleşim biriminde yer alan binaların hasar derecelerine göre ayrı ayrı sayısal olarak topyekûn görülebileceği belgedir.

Ersoy İnce

Hasar Tespit İsim Listesi

Hasar tespit raporlarına istinaden düzenlenen, afetzedelerin binalarının hasar derecelerine göre tasnif edilen ve mahallinde ilan olunan resmî belgedir.

Ersoy İnce

Hasar Tespit Raporu

Hasar tespit çalışmaları sonucunda düzenlenen ve yapının hasar derecesi ile yapıya ait diğer idari ve teknik bilgileri içeren belgedir.

Ersoy İnce

Hasar Tespiti

Bir afetin neden olduğu fiziksel, ekonomik, sosyal ve çevresel hasar, zarar ve kayıpların teknik ekiplerce belirlenmesi işlemidir.

Ersoy İnce

Haşare İlacı

Böcek ilaçları, herbisitler, mantar ilaçları ve kemirgen öldürücüler dâhil olmak üzere haşere ilaçları organizmalardaki belirli haşerelerden kurtulmak amacıyla kullanılır.

Ersoy İnce

Hassas Gruplar

Afet tehlike ve riskleri karşısında bulundukları ortam ve durumlar kırılganlık gösteren; fiziksel, sosyal, ekonomik, kültürel ve çevresel koşulları nedeniyle zarar görebilirlik riski daha yüksek olan grup ve topluluklar. İncinebilir, kırılgan, dezavantajlı, riskli gruplar olarak da adlandırılan grup ve topluluklar, fiziksel, ekonomik ve sosyal zarar görebilirlik bakımından farklılık göstermektedir.

Ersoy İnce

Hasta Bakıcısı

Hasta Bakıcısı hasta bireylere, hekim ve hemşirelerin önerdiği gerekli bakım, uygulama ve hizmetleri veren kişidir.

Ersoy İnce

Hastalık

Kökeni veya kaynağı ne olursa olsun, insanlarda dikkate değer ölçüde zarara yol açan veya açabilecek bir rahatsızlık veya tıbbi durum anlamındadır.

Ersoy İnce

Hastane Afet ve Acil Durum Planı (HAP)

Hastanelerin afet, acil ve olağan dışı durumlara doğru, zamanında ve etkin yanıt verebilmesi için hazırlıklı olmalarını sağlamak üzere, önceden hazırlanmış plandır.

Ersoy İnce

Hat Basıncı (Statik Basınç)

Bir hat içerisindeki akışkanın hat(boru) yüzeyine uyguladığı kuvvet miktarıdır.

Burak Tuna

Hat Bilgisi

Bir trenin üzerinde sefer yaptığı hat hakkında ayrıntılı bilgi hat bilgisi olarak nitelendirilir

Serdar ŞAHİN

Hat Teması (Elektrik)

Kısa devre olayının geçtiği akım devresi üzerinde faydalı bir direnç bulunursa, bu olaya hat teması adı verilir.

Burak Tuna

Hata

Hata, belirlenen talepleri yerine getirmeyen karakteristik bir değer olarak ve gereksinimlerin yerine getirilmemesi olarak tanımlanır.

Serdar ŞAHİN

Hata Ağacı Analizi

Varsayılan ve tanımlanan hata olaylarının, ele alınan bir sistemi iş göremez duruma getirmesinin mantıksal yollarını inceleyen ve şekilsel gösterimini de içeren tümdengelim tekniğidir.

Ersoy İnce

Hata Akımı

Bir yalıtkanlık hatası sonucunda geçen akımdır. Hata akımı ya bir kısa devre akımıdır yada toprak teması akımıdır.

Burak Tuna

Hata Akımı Koruma Bağlaması

Gerilim altına olmayan iletken tesis bölümleri üzerinde yada topraktan anahtarın anma hata akımını aşan bir hata akımının geçmesi durumunda, bir hata akımı koruma anahtarının elektrik devresini kendiliğinden açtığı bir bağlantı biçimidir.

Burak Tuna

Hata Gerilimi

Aygıtların gövdeleri arasında yada bu gövdelerle referans toprağı arasında hata durumunda meydana gelen gerilimdir.

Burak Tuna

Hata Gerilimi Koruma Bağlaması

Gerilim altında olmayan iletken tesis bölümleri ile bir yardımcı topraklayıcı arasında yüksek bir dokunma gerilimini meydana gelmesi durumunda bir hata gerilim koruma anahtarının elektrik devresini kendiliğinden açtığı bir bağlantı biçimidir.

Burak Tuna

Hata Yönetimi

Hataları tamamen ortadan kaldırmak veya ilk olarak etkilerini sınırlamak amacıyla, bir insan-makine sistemindeki hataya gösterilen reaksiyondaki insani faaliyetler, hata yönetimi kavramı altında toplanmıştır

Serdar ŞAHİN

Hava

İnsan ve canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. Yerküreyi saran gaz kütleye atmosfer adı verilmektedir. Atmosferdeki hava tabakasının kalınlığı 150 km'dir. Bunun sadece 5km'si canlıların yaşamasına elverişlidir. Yeryüzünden uzaklaştıkça hava tabakasının yoğunluğu azalır. Havada yaklaşık olarak; Azot %78, Oksijen %21, Karbondioksit ve asal gazlar %1 oranında bulunur.

Ersoy İnce

Hava Alanı

Karada veya suda, içerisindeki bina, tesis ve teçhizat dahil olmak üzere kısmen veya tamamı ile uçağın iniş, kalkış ve yer hareketini yapması için kullanılan belirlenmiş alandır.

Ersoy İnce

Hava Eşdeğeri

Verilen bir soğurucu ile aynı soğurma veya enerji kaybına neden olan belli bir sıcaklık ve basınçtaki hava tabakası kalınlığıdır.

Ersoy İnce

Hava Hattı

Kuvvetli akım iletimini sağlayan mesnet noktaları, direkler ve bunların temelleri, yer üstünde çekilmiş iletkenler, iletken donanımları, izolatörler, izolatör bağlantı elemanları ve topraklamalardan oluşan tesisin tümüdür.

Burak Tuna

Hava Kalite Standardı

Bir bölgede belirli bir zaman sürecinde aşılmaması gereken hava kirletici konsantrasyonudur.

Ersoy İnce

Hava Kalitesi (Çevre)

İnsan ve çevresi üzerine etki eden hava kirliliğinin göstergesi olan, çevre havasında mevcut hava kirleticilerin artan miktarıyla azalan kaliteleridir.

Burak Tuna

Hava Kirliliği

Havanın doğal bileşiminin fosil yakıtlar, kimya ve diğer sanayi tesisleri ve nükleer patlamaların çıkardığı katı, sıvı ve gaz hâlindeki yabancı maddelerin etkisiyle bozularak canlı hayata ve ekolojik dengeye zarar verecek boyuta gelmesi durumudur.

Ersoy İnce

Hava Koşulları Faktörü

Belirli bir süre boyunca ortalama hava koşullarından etkilenilmesi sonucu ortamda geriye kalan radyoaktivite oranıdır.

Ersoy İnce

Hava Kurusu Rutubet Derecesi

Doğal şartlarda havanın sıcaklığı, bağıl nemi ve hareketliliği altında uzun süre bırakılmasıyla ağaç malzemenin ulaşabileceği denge rutubetini veya % 65 ±5 bağıl nem ve 20ºC ±2 sıcaklık şartlarında ağaç malzemenin ulaşabileceği denge rutubetidir.

Ersoy İnce

Havaalanı

Karada ve su üzerinde içerisindeki bina tesis ve donatımlar dahil hava araçlarının kalkması, inmesi ve yer manevraları için hazırlanmış, hava araçlarının bakım ve diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına, yük ve yolcu indirilip bindirilmesine elverişli tesisleri bulunan yerlerdir.

Ersoy İnce

Havaalanı Sağlık Denetleme Merkezi

Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünün havaalanındaki sağlık birimlerinden her biridir.

Ersoy İnce

Havacılık ve Uzay Mühendisi

Havacılık ve Uzay Mühendisleri hava ve uzay araçlarının tasarımı ve yapımı, bunların uzaya gönderilmesi, araçların yerden izlenmesi, araçlarla haberleşme vb. işlerini yapan kişidir.

Ersoy İnce

Havada Patlama

Nükleer silahın patladığı noktanın, patlama sonrası oluşacak alev topunun yeryüzüne değmeyeceği kadar yüksekte olmasıdır.

Ersoy İnce

Havadaki Radyoaktif Kirlilik

Radyoaktivite taşıyan toz, duman, buhar, sıvı zerreleri gibi maddelerin havada asılı kalmasıyla oluşan ve hava ile yayılabilen kirlenmedir.

Ersoy İnce

Havalandırma

Kapalı bir ortamdaki kirlenmiş havayı değiştirmek için ısıtılmadan veya ısıtılarak, doğal akım etkin basınç ya da mekanik bir etki (vantilatör) yardımıyla, ilgili ortamdan hava emilerek dışarıya atılması veya bu ortama taze hava verilmesidir.

Burak Tuna

Havalandırma (PKD)

Havanın hareket etmesi ve hareket eden bu havanın, rüzgar ve sıcaklık değişimlerinin veya yapay vasıtaların (örneğin fanlar veya aspiratörler) etkisi nedeniyle temiz havayla yer değiştirmesidir.

Burak Tuna

Havalandırma Bacaları

Çatı arasının veya çatı kaplama katmanının altının havalanması için hava girişi veya çıkışı sağlamak amacı ile konan elemanlardır.

Ersoy İnce

Havalandırma Bantları

Havalandırmalı mahya gibi yerlerde hava giriş çıkışını sağlarken su yalıtımı da yapabilen etek bölümleri kendinden yapışkanlı bantlardır.

Ersoy İnce

Havalandırmalı Mahya

Yoğuşmanın engellenmesi, kaplama katmanlarının arasının havalanması gibi nedenlerle hava çıkışını sağlayacak şekilde tasarlanmış mahya elemanlarıdır.

Ersoy İnce

Hazine Arazisi

Tescil edilmiş ya da edilmemiş, devletin tasarrufundaki kamu taşınmaz maldır.

Ersoy İnce

Hazır Beton

Özel üretim tesislerinde standartlara uygun olarak hazırlanıp, inşaat mahallinde taze beton şeklinde yapımcıya teslim edilen yapı malzemesidir.

Ersoy İnce

Hazırlık

Afet, deprem ve acil durumlarda daha etkili müdahale sağlanması için önceden yapılan faaliyetler bütünüdür.

Ersoy İnce

Hazırlık İkazı

Bir savaş tehlikesi durumunda yetkililerce gerekli görüldüğü takdirde radyo, televizyon vb. yayın araçlarıyla duyuru ve uyarı yoluyla yapılan ikazdır.

Ersoy İnce

Hazırlıklı Müdahale

Yangın yerine varıldığında; Müdahale vasıtaları, Müdahale noktası, Müdahale yolunun belirlenemediği durumlarda uygulanan müdahale yöntemidir. (Örneğin; Bodrum kat yangını )

Ersoy İnce

Hazırlıksız Müdahale

Olay yerine gidildiğinde; Müdahale noktası Müdahale yolu Müdahale vasıtaları belirlenebiliyorsa, bu durumda uygulanan müdahale yöntemidir. (Örneğin; orman yangını )

Ersoy İnce

HAZOP ( Hazard and Operability Analysis)

Tehlike ve Çalışabilirlik Analizi

Sevcan Arslan

HD Ajanı

Safsızlıklardan arındırılmış distile sülfür hardal ajanıdır.

Ersoy İnce

Heimlich Manevrası

Hasta, yaralının soluk borusuna cisim kaçtığında, cismin tam tıkanmaya sebebiyet vermesi nedeni ile meydana gelen nefes alamama, morarma, konuşamama, göz bebekleri irileşerek gözlerden yaş gelmesi ve iki elini de boğazına götürerek boğuluyor görüntüsü vermesi belirtileri ile seyreden durumda, bilinci açıkken cismin soluk borusundan çıkması için yapılan manevranın adıdır.

Emin Genç

Hektar

1 dekar (dönüm) 1000 metrekareye, 1hektar 10.000 metrekareye eşittir. Genel olarak arazi alan ölçümünde kullanılır, tarım ve ormancılık alanlarında sıklıkla kullanılan alan ölçü birimidir.

Ersoy İnce

Hematopoetik

Kan hücrelerine karışan veya kan hücrelerinin yapısını etkileyen anlamına gelir.

Ersoy İnce

Hematüri

bkz. Kanama.

Mustafa Cüneyt Gezen

Hemodiyaliz Operatörü

Hemodiyaliz Operatörü böbrek yetmezliği bulunan hastaların tedavisinde kullanılan hemodiyaliz makinesini sorumlu doktor gözetiminde veya kendi başına hazırlayan, hasta kayıtlarını tutan ve hemodiyaliz işlemlerini yapan kişidir.

Ersoy İnce

Hemşire

Hemşire, kişileri hastalıklardan korunma yolları konusunda bilgilendiren, beden veya ruh sağlığının bozulması hâlinde hekim tarafından verilen tedaviyi uygulayan, hasta bakımını planlayan, uygulayan, denetleyen ve izleyen kişidir.

Ersoy İnce

Hepa Filtre

Havada 0,3 mikron boyutuna kadar var olan partikülleri % 99,97 etkinlikle tutabilen bir hava filtresidir.

Ersoy İnce

Hepa Filtresi

Bir radyoaktif gaz bulutunda, mikrometre büyüklüğündeki tanecikleri tutmak için kullanılan filtredir.

Ersoy İnce

Herbisit

Yabancı otların kontrol altına alınmasında kullanılan özel bir kimyasal. Bir zararlı ilacı sınıfıdır.

Ersoy İnce

Herbisit Toleransı

Bitkiler için toksik özellikte olan bileşenlerin hareketini kontrol eden bitki yapıları ve metabolizmada genetik modifikasyon yapılması. Bu sayede, herbisitin ekine zarar vermeden doğrudan tarlaya uygulanması mümkün olmaktadır.

Ersoy İnce

Heterojen

Farklı yerlerinde farklı özelliklere sahip olma halidir. ( Bir maddenin bir parçasını almak istediğimizde, eğer seçme ihtiyacı duyarsak bu maddenin homojen olmadığına karar veririz. )

Ersoy İnce

Heyelan

Kaya, toprak veya arazi parçalarının, yer çekimi veya depremler, aşırı yağışlar gibi dış etkenlerin etkisi ile fark edilebilir düzeyde eğim aşağı doğru kayması veya hareket etmesi durumu, toprak kaymasıdır.

Ersoy İnce

Heyelan (Toprak kayması)

Zemini kaya veya yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın yerçekimi, eğim, su ve benzeri diğer kuvvetlerin etkisiyle aşağı ve dışa doğru hareketidir.

Ersoy İnce

Heykeltıraş

Heykeltıraş, taş, beton, demir, sac, bronz, ağaç, polyester gibi maddeleri işleyerek anıtlar, abideler, çeşitli şilt, plaket veya süs eşyaları yapan kişidir.

Ersoy İnce

HF/SSB Telsizi

2-30 MHz frekans bandında İyonosfer tabakasından yansıyan elektromanyetik dalgalarla haberleşen tek kenar bant telsiz cihazı. Afet ve acil durum haberleşmesinin vazgeçilmez haberleşme araçlarından biridir.

Ersoy İnce

Hibrid Karışım (PKD)

Alevlenebilir gaz veya buharın tozla karışımıdır.

Burak Tuna

Hidrant

Su şebekesine bağlanan ve itfaiye teşkilatlarının yangına müdahalede su teminini kolaylaştıran yerüstü ve yer altı musluklardır.

Ersoy İnce

Hidratasyon

Çimentonun su ile birleserek sertlesmesi olayidir.

Ersoy İnce

Hidratasyon Isısı

Çimentonun belirli bir sıcaklıkta hidratasyona başlayıp, hidratasyon sonuna kadar açığa çıkardığı ısı miktarıdır. Çimento ile suyun birleşmesi sonucu oluşan kimyasal reaksiyonlar dışarıya ısı verir.

Ersoy İnce

Hidro-Meteorolojik Tehlike

Can kaybı, yaralanma, sağlık sorunları, mal kaybı, yaşam alanları ve hizmetlerine olumsuz etki, ekonomik bozunma ve çevresel hasara neden olabilecek atmosferik, hidrolojik ve oşinografik tehdittir.

Ersoy İnce

Hidroelektrik santral

Akarsuyun potansiyel enerjisini kullanarak elektrik üreten santral.

Neşe Cizreliogulları

Hidrofor Sistemi

Basıncı düşük bir akışkanı belli bir rezervuardan veya direkt su şebekesinden alarak kullanım yerlerine basınçlı bir şekilde ileten, işletimini kullanım şartlarına göre tamamen otomatik olarak gerçekleştiren pompa sistemleridir.

Burak Tuna

Hidrograf

1.Su bilgisi uzmanı. 2.Bir akarsuyun belli bir kesiminde suyun yıl içinde veya belli bir zamandaki akım durumunu gösteren grafiktir.

Ersoy İnce

Hidrografya

Yer altı ve yer üstü sularının oluşum ve dağılımlarını araştıran ve insan yaşamı üzerine etkilerini inceleyen bilim dalı. Fiziki coğrafyanın bir kolu olan hidrografya, okyanus ve deniz çanaklarının morfolojik karakteriyle bunları dolduran su kütlesinin yüzeyinde ve içinde meydana gelen olayları (deniz suyunun sıcaklığı, tuzluluğu ve hareketleri) ve karalar üzerindeki göllerin nasıl oluştuğunu, göl sularını ve göllerdeki seviye değişikliklerini, kaynakları ve akarsuları (bilhassa akarsu rejimlerini) inceler.

Ersoy İnce

Hidrojen

Su, alkol ve eterde çözünen çabuk yanan renksiz bir gazdır. Solunum yolu ile etki eder. Patlama üst sınırında boğucudur.

Ersoy İnce

Hidrojen Bombası

Enerjisinin büyük bölümünü füzyon ile üreten nükleer silahtır. Termo-nükleer bomba olarak da bilinir.

Ersoy İnce

Hidrojen Sülfür (H2S)

Renksiz, yanıcı ve zehirli gazdır. Düşük konsantrasyonunda çürük yumurta kokusu şeklinde hissedilir.

Ersoy İnce

Hidrojeoloji Mühendisi

Hidrojeoloji Mühendisi, içme, kullanma, sulama, hidrolik ve jeotermal enerji üretimi amacıyla istenen miktar ve kalitede yüzey ve yeraltı suyunun araştırılması ve suların kirletici etkilerden korunması konularında teknik çalışmalar ve araştırmalar yapan kişidir.

Ersoy İnce

Hidrokarbon

Genellikle fosil yakıtlarda ve bu maddelerin kısmen yanmasından oluşan ürünlerde, sözgelimi petrolle işleyen taşıtların egzoz gazlarında bulunan ve yalnızca karbon ve hidrojenden oluşan organik bileşikler.

Ersoy İnce

Hidrolik

Sıvılar vasıtasıyla kuvvetin nakil ve kontrolüdür.

Ersoy İnce

Hidrolik Ayırıcı

Ağır yüklerin kaldırılmasında veya aralanmasında kullanılan hidrolik sistemle çalışan malzemedir.

Ersoy İnce

Hidrolik Fren

Aracın birbirine göre hareket eden iki parçası arasında konumlandırılan bir akışkan (Hidrolik fren durumunda akışkan sıvıdır, pnömatik fren durumunda akışkan havadır.) hareketiyle kuvvetlerin üretildiği fren.

Sevcan Arslan

Hidrolik Kesici

Kalın ve güçlü metallerin kesilmesinde kullanılan hidrolik sistemle çalışan malzemedir.

Ersoy İnce

Hidrolik Pres

Tabla hareketlerinin hidrolik basınçla sağlandığı prestir.

Ersoy İnce

Hidroliz

Bir tuzun su ile reaksiyona girerek kendisini oluşturan asit ve baza ayrılması.

Neşe Cizreliogulları

Hidrolojik Kuraklık

Meteorolojik kuraklık nedeniyle akar sular, yer altı suları ve göllerdeki debi azalması ve seviye düşmesi durumudur.

Ersoy İnce

Hidrostatik Basınç

Sıvı seviyesinin üzerindeki kuvvet ile sıvı seviyesinin altında oluşan basınç değeridir. Hidrostatik basınç sıvı seviye ölçümlerinde karşılaşılan bir terimdir.

Burak Tuna

Hijyen

Sağlıklı bir yaşam için yapılan faaliyetlerin ve alınan önlemlerin tümüdür.

Ersoy İnce

Hijyen (Hijyen E. Y.)

Her iş kolunun özelliğine göre çalışanın kendisinin ve halkın sağlığını tehlikeye sokmayacak biçimde hizmet vermesini sağlamak amacıyla yapılacak uygulamaların ve alınan temizlik önlemlerinin bütünüdür.

Burak Tuna

Hikayeleştirme

Hikayeleştirme, belirli bir amaç için, bir durumu, bir olayı, ya da bir bilgiyi hikâye kalıpları içinde, gerekirse ses ve görüntülerle de zenginleştirerek kurgulamaktır. Hikâyeleştirme ile ham bilgiler ya da sıradan olaylar bir bağlam yaratılarak eğlenceli ve ilginç hale getirilebilir. İlginç karakterler, engeller, zorluklar, gerilim öğeleri, mizahi dokunuşlar, dönüm noktaları, sürpriz sonlar vb. hikâye unsurları arasına serpiştirilmiş bilgilerin kalıcılığı düz anlatımdan çok daha fazla olabilir. Yaşanmış olaylar, başarısızlıklar, başarılar, sık karşılaşılan durumlar, duyarlılık geliştirme alanları, kritik konular, stratejik öncelikler, hayati konular vb. hepsi bir hikâye formatında aktarılabilir. Hikâyeler sınıf ortamında eğitmen tarafından tiyatrovari bir tarzda sunulabilir, bir video ya da ses kaydından izlenebilir. Yerine göre doğaçlama yöntemi ile hikâye genişletilebilir. Katılımcılar da hikâyenin bir parçası olabilir. Diğer taraftan çevrimiçi eğitimlerde ve benzeri bilgi portallarında gerçek kişilerin oynadığı videolar, canlandırmalar (animasyon), grafik ya da infografikler, sesli görüntülü anlatımlar “sayısal hikâyeleştirme” olarak ciddi oranda kullanılmaya başlanmıştır.

Serdar ŞAHİN

Hilti

Bir delici kırıcı darbeli matkap markasıdır.

Ersoy İnce

Hımış

Ülkemizde ahşap taşıyıcı sistem arasında dolgu malzemesi olarak kerpiç veya tuğla kullanılarak inşa edilen yapı türüdür.

Ersoy İnce

Hipofosfatatemi

Kanda serum fosfat düzeyinin normalden düşük değerde olmasına denir.

Ebru Aydınalp

Hipokalsemi

Kanda serum kalsiyum düzeyinin normalden düşük değerde olmasına denir.

Ebru Aydınalp

Hissedilen Sıcaklık

Havadaki bağıl nemle orantılı olarak insanlar tarafından hissedilen sıcaklık değeri. Bu değer, ölçülen sıcaklık değerinden her zaman biraz daha büyüktür. Havadaki bağıl nem oranına bağlı olarak görünür veya hissedilen sıcaklığın, ölçülen hava sıcaklığından fazla olan miktarını gösteren cetvele hissedilen sıcaklık endeksi denir.

Ersoy İnce

Hiyerarşik sistem

Makam sırası, basamak, derece düzeni, aşama sırası. Bir sistemde, sistemi oluşturan birimlerin üst ve ast dereceler seklinde sıralandırılması.

Ersoy İnce

Hız

Belli bir zaman diliminde risk altındaki bir toplumun bir birimi içinde gözlenen hastalık ya da olayın sıklığıdır. (Birim için bire katsayı kullanılır; k)

Ersoy İnce

Hız Regülatörü

Asansör belli bir hıza ulaştığında tahrik tertibatını devre dışı bırakan ve gerektiğinde güvenlik tertibarını çalıştıran bir düzendir.

Ersoy İnce

Hız Sınırlayıcı

Belirtilen değere göre araç hızını sınırlamak için, öncelikli işlevi motora yakıt beslemelerini kumanda etmek olan bir cihazdır.

Sevcan Arslan

Hızarcı

Hızarcı, ağaç gövdelerini veya tomrukları istenen ölçülerde kadron, kalas ya da tahta hâlinde kesen veya küçük odun parçaları hâlinde biçen bir makineyi ayarlayıp çalıştıran kişidir.

Ersoy İnce

Hızlı Müdahale

İlk müdahale personelinin fikrasyon sistemi kuruluncaya kadar Hızlı müdahale hortumu (28 mm) ve Nepiro (Yüksek basınçlı Lans) ile yaptığı müdahale çalışmasıdır.

Ersoy İnce

Hızlı Sağlık Değerlendirmesi

Yıkım ve zararı ölçmek ve acil müdahale bekleyen etkilenmiş toplumun temel ihtiyaçlarını belirlemek için kısıtlı bir zaman içinde veya afet ve acil durumun hemen sonrasında objektif ve sübjektif bilgilerin toplanması işidir.

Ersoy İnce

Hizmet

Aile danışmanlığı görüşmelerini veya aile danışmanının süreç içinde verdiği eğitimlerdir.

Ersoy İnce

Hizmet Alan

Aile danışmanlığına katılan danışanları veya eğitimlerin katılımcılarıdır.

Ersoy İnce

Hizmet Kaynağı

Ailenin; aile danışmanlığı ve diğer faydalanabileceği hizmetleri ve (örneğin; psikiyatri, hukuk, sosyal hizmet vb.) bunları alabilecekleri kurum/kuruluşlardır.

Ersoy İnce

Hizmetli (Karayolları Trafik Yönetmeliği)

Araçlarda, sürücü hariç, araç veya taşıma hizmetlerinde süreli veya süresiz çalışan kişiler ile iş makinelerinde sürücüden gayri kişilerdir.

Sevcan Arslan

Homojen

Her yerinde aynı özelliğe sahip olma halidir.

Ersoy İnce

Homojen Malzeme (Atık)

Sökme, kesme, ezme, aşındırma gibi mekanik işlemlerle farklı malzemelere ve parçalara ayrılamayan malzeme.

Sevcan Arslan

Hortum

Doğada havadaki basınç değişimlerine bağlı olarak oluşan, kendi ekseni etrafında dönerek hareket edebilen, yüksek hızlara ulaşabilen ve yıkıcı etkileri olan şiddetli bir rüzgâr çeşidi. Küçük ve güçlü alçak basınç alanlarında, büyük bir hızla kendi etrafında dönen hava hareketiyle oluşur.

Ersoy İnce

Hortum Köprüsü

Yangına müdahale de hortumları yoldan karşıdan karşıya geçirdiğimizde kullanılması gereken malzemedir.

Ersoy İnce

Hortum (İtf)

Yangına müdahalede kullanılan bezden ya da kauçuktan yapılmış, çeşitli çap ve boyutlarda olan esnek borudur.

Ersoy İnce

Hostes (Kabin Memuru)

Hostes, uçak yolcularına hizmet eden, onların rahatını ve güvenliğini sağlamaya çalışan kişidir.

Ersoy İnce

Hot Tap

İçinde akışkan bulunan, canlı hatlardan branşman almak veya hattı onarmak için yapılan özel delme işlemidir.

Neşe Cizreliogulları

HT Ajanı

%60 HD ajanı ile %40 T ajanı (bis [2-(2-kloroetiltiyo)etil]eter ) ve bazı safsızlıkların karışımından oluşan yakıcı bir hardal ajanıdır. T bir sülfür, oksijen ve klor bileşimi olup yapısal olarak HD ajanına benzerlik gösterir.

Ersoy İnce

Hücre Kültürü

Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak geliştirilmesidir.

Burak Tuna

Hükmi Tam Ziya

Sigorta teminatı kapsamındaki tehlikelerden birinin gerçekleşmesi sonucu, hasarı önlemek için yapılacak masrafın, kurtarılacak değeri aşması veya sigorta konusu olan şeyin tahmini tamir masrafının, ekonomik maliyet sınırını geçmesi hallerinde hükmi tam zıiya durumu sözkonusu olmaktadır. Genellikle nakliyat sigortalarında söz konusudur.

Ersoy İnce

Hukuk

İçtimai hayat nizamının muhafaza ve idamesi için cemiyet azası sıfatiyle fertlerle fertler, veya cemiyetle -yani devletle- fertler, yahut muhtelif devletler arasındaki münasebetleri tanzim eden usul ve kaidelerdir.

Burak Tuna

Hukuk Kuralları

Hukuk kuralları, toplum halinde yaşamak zorunda olan insanların birbirleriyle ve toplumla olan ilişkilerini düzenleyen en önemli sosyal düzen kuralı niteliğini taşıyan kurallardır.

Ersoy İnce

Hukuk Sekreteri

Hukuk Sekreteri adliye teşkilatı, barolar, avukatlık büroları, hukuk müşavirlikleri gibi kurum ve kuruluşların yazılarını yazan, kayıtlarını tutan kişidir.

Ersoy İnce

Hurda

Ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle alınış amaçları doğrultusunda kullanılması imkânı kalmayan veya tamiri mümkün veya ekonomik olmayan arızalar nedeniyle kullanılmasında yarar görülmeyerek hizmet dışı bırakılan taşınırlar ile üretim sırasında elde edilen kırpıntı, döküntü ve artık parçalarıdır.

Ersoy İnce