İSG Sözlük - R Harfi ile Başlayan Teknik Terimler | İSG Kütüphanesi | Aradığınız Tüm İş Sağlığı ve Güvenliği Dokümanları

Rabıta

Karkas üzerine geçmeli olarak döşenen uzun masif ahşap parkedir.

Ersoy İnce

Rad

Soğurulan dozun özel birimidir. Bir rad, 100 erg/g veya 0.01 J/kg (0.01 Gy) eşittir.

Ersoy İnce

Radyo dalgalarından yararlanarak uzaktaki nesnelerin mesafe ve hızlarını ölçmek için kullanılan görüntü. Meteoroloji radarları sayesinde bölgesel hava olaylarının izlenmesi ve yağış durumuyla ilgili hassas tahminlerin yapılması mümkün olmaktadır.

Ersoy İnce

Radyakmetre

Birim zamanda ortama yayılan radyasyon miktarını (doz şiddetini) tespit etmekte kullanılan alettir.

Ersoy İnce

Radyasyon

Alfa parçacıkları, beta parçacıkları, gama ışınları, x-ışınları, nötronlar, yüksek enerjili elektronlar, yüksek enerjili protonlar ve diğer iyonlaştırıcı etkisi olan parçacıklardır. Radyasyon terimi, KBRN olaylarına ilişkin dokümanlarda yalnızca iyonlaştırıcı radyasyonu kapsayan bir terim olarak kullanılmaktadır, iyonlaştırıcı olmayan radyasyon bu terim içerisine dâhil edilmemiştir.

Ersoy İnce

Radyasyon Alanı

İnsan ve çevre sağlığı açısından iyonlayıcı radyasyonların etkili olduğu alanlardır.

Ersoy İnce

Radyasyon Dozu

Belirli bir ortam tarafından soğurulan radyasyon miktarı veya buna tekabül eden enerji eşdeğeridir.

Ersoy İnce

Radyasyon Görevlisi

Sürekli olarak denetimli alanlarda veya radyasyon kaynaklarıyla çalışan kişidir.

Ersoy İnce

Radyasyon Kaynağı

İyonlaştırıcı radyasyon yayınlayan radyoaktif maddelerle radyasyon yayınlayıcı veya üretici aygıtlardır.

Neşe Cizreliogulları

Radyasyon Kazası

İstenmeyen bir olay sonucu, radyasyon korunması standartlarıyla belirlenen sınırların üzerinde radyasyon dozu alınması ve/veya radyoaktif bulaşma meydana gelmesidir.

Ersoy İnce

Radyasyon Korunması Görevlisi

Radyasyon güvenliği tüzük ve yönetmeliklerinde öngörülen görevleri yerine getirmek ve radyasyon korunmasına ilişkin yöntemleri uygulamak üzere bu konularda eğitilmiş kişilerdir.

Neşe Cizreliogulları

Radyasyon Korunması Uzmanı

Radyasyondan korunması konularında gerekli bilgi, eğitim ve deneyime sahip ve uzmanlığı yetkili makamca (TAEK) onaylanmış kişidir.

Neşe Cizreliogulları

Radyasyon Monitörü

Bir alandaki radyasyon şiddetini ve radyoaktif bulaşmayı periyodik veya sürekli olarak belirlemek ve ölçmek için kullanılan cihazlardır.

Ersoy İnce

Radyasyon Üreten Aygıt

Elektriksel, elektromanyetik veya elektromekanik yöntemlerden biriyle yüklü parçacık veya ağır iyonları hızlandırarak, belirli güvenlik önlemleri içerisinde ve denetim altında iyonlaştırıcı radyasyon üretmek üzere yapılmış röntgen makinaları, betatron, lineer hızlandırıcı, siklotron ve nötron jeneratörü gibi aygıtlardır.

Ersoy İnce

Radyasyon Üretici Aygıtlar

Elektriksel, elektronik manyetik veya elektromekanik yöntemlerden biriyle yüklü parçacık veya ağır iyonları hızlandırarak belirli güvenlik önlemleri içerisinde ve denetim altında iyonlaştırıcı radyasyon üretmek üzere yapılmış röntgen makinaları, betatron, lineer akseleratör, siklotron ve nötron jeneratörü gibi aygıtlardır.

Neşe Cizreliogulları

Radyasyon Yayıcı Silah

Radyasyon yayıcı aygıtlardan farklı, silah olarak kullanılabilen, yıkıma, korkuya ve/veya yaralanmalara sebep olmak amacıyla bir veya birkaç tür iyonlaştırıcı radyasyonun kontrolsüz olarak ortaya saçılmasını sağlamak için hazırlanmış düzeneklerdir.

Ersoy İnce

Radyasyon Yayıcı Aygıt

Bir veya birkaç tür iyonlaştırıcı radyasyonu, belirli güvenlik önlemleri içinde ve denetim altında yaymak amacı ile yapılmış olan ve radyoaktif madde içeren aygıtlardır.

Ersoy İnce

Radyasyon Yayıcı Aygıtlar

Bir veya birkaç tür iyonlaştırıcı radyasyonu, belirli güvenlik önlemleri içerisinde ve denetim altında yaymak amacıyla yapılmış olan ve radyoaktif madde içeren aygıtlardır.

Neşe Cizreliogulları

Radyasyon Zayıflaması

Radyasyonun madde içinden geçerken ışınlama şiddetinde meydana gelen azalmadır.

Ersoy İnce

Radyasyonun Eşikli Etkileri

Maruz kalınan radyasynun belli bir eşik değerinden sonra radyasyonun beklenen etkisinin görüldüğü durumlardır.

Ersoy İnce

Radyasyonun Eşiksiz Etkileri

Maruz kalınan bir radyasyonun etkisinin, küçük dozlardan başlayarak alınan doz ile doğrusal olarak artan bir ihtimalle ortaya çıktığı durumlardır.

Ersoy İnce

Radyasyonun İzlenmesi

Radyasyon seviyelerinin, konsantrasyonlarının, yüzey konsantrasyonlarının veya radyoaktif madde miktarlarının ölçülmesi ve ölçüm sonuçlarının potansiyel ışınlanma ve dozların hesaplanmasında kullanılmasıdır.

Ersoy İnce

Radye Temel

Yapının tümünün altına belirli bir kalınlıkta yapılan betonarme temel sistemidir.

Ersoy İnce

radyoaktif serpinti ikazı

3 dakika süreli kesik siren sesi ile duyurulan radyoaktif serpinti tehlikesini ya da kimyasal saldırı tehlikesini işaret eden siyah ikaz. Tehlikenin cinsi radyo ve televizyonlardan duyurulur.

Ersoy İnce

Radyoaktif Akıntı

Çevreye salıverilen sıvı veya gaz formundaki radyoaktif maddelerdir.

Ersoy İnce

Radyoaktif Artığın Yaşı

Bir malzemenin ışınlanmasında ve/veya radyoaktif olarak kirlenmesinden sonra geçen süredir.

Ersoy İnce

Radyoaktif Artık

Sıvılar için aktivite seviyeleri 37 mBq/ml (10-6uCi/ml), gazlar için aktivite seviyeleri 3,7 Bq/m3(10-10Ci/m3), katılar için ise yüzeylerindeki doz şiddeti 0,2 R/saat değerine, eşit veya daha yüksek olan, tekrar kullanılması düşünülmeyen ve özel tekniklerle işlenerek zararsız hale getirilmeleri gereken radyoaktif maddelerdir.

Neşe Cizreliogulları

Radyoaktif Bozunum

Kararsız radyonüklitlerin kararlı hale geçmek üzere fazla enerjilerini dışarıya atmak için radyasyon yaymalarıdır.

Neşe Cizreliogulları

Radyoaktif Bulut

Radyoaktif bir kaynaktan atmosfere dağılan ve havada uçuşabilen parçacıklar, gazlar, buharlar ve aerosollerin bütünüdür.

Ersoy İnce

Radyoaktif Kirliliğin Arındırılması

Bir yapı, alan, nesne veya kişiden radyoaktif madde kirlenmesinin azaltılması ya da tamamen ortadan kaldırılması işlemidir.

Ersoy İnce

Radyoaktif Kirlilik

Herhangi bir yer ve maddenin yüzeyinde veya içinde arzu edilmeyen veya zararlı olabilen radyoaktif madde birikimidir.

Ersoy İnce

Radyoaktif Madde

Bir veya birden çok iyonlaştırıcı radyasyon yayınlayarak çekirdekleri kendiliğinden bozunmaya uğrayan bir izotopu, alaşım, karışım, çözelti veya bileşik olarak içeren maddedir.

Neşe Cizreliogulları

Radyoaktif Madde ve Radyasyon Uyarı İşareti

Radyoaktif madde ve radyasyon bulunan her türlü alan ve taşıyıcı kapta bulunması gereken uyarıcı işaret, etiket ve levhalardır. Bu işaret sarı zemin üzerine morumsu kırmızı veya erguvan renkli ve üç kanatlı pervane şeklindedir. İşaretin bulunduğu etiket ve levhaların üzerinde mevcut radyasyon düzeyi ve radyoaktif madde miktarına ilişkin bilgiler bulunur.

Ersoy İnce

Radyoaktif Serpinti

Nükleer patlama sonucu çeşitli yollarla yeryüzüne inen radyoaktif parçacıkların tümü. Genellikle silah artıkları, fisyon ürünleri ile patlamanın zeminde gerçekleşmesi durumunda radyasyon ile kirlenmiş toprak serpintinin içerisinde yer almaktadır.

Ersoy İnce

Radyoaktif Tozlar

Uranyum, radyum ve toryum cevherlerinden çıkan tozlardır.

Burak Tuna

Radyoaktif Yağış

Nükleer patlamalar ve nükleer kazalar sonucu atmosfere salınan radyoaktif maddelerin çeşitli yollarla yeryüzüne inmesidir.

Ersoy İnce

Radyoaktif yağışlar

Nükleer patlamaların atmosfere yaydığı radyoaktif maddelerin çeşitli biçimlerde yeryüzüne inmesidir.

Neşe Cizreliogulları

Radyoaktif Yarılanma Kalınlığı

Herhangi bir soğurucu malzeme içerisinde yol alan radyasyon demetinin, başlangıçtaki şiddetinin yarıya düştüğü malzeme kalınlığıdır.

Ersoy İnce

Radyoaktif Yarılanma Süresi

Bir radyoaktif maddenin başlangıçtaki aktivitesinin yarıya inmesi için geçen süredir.

Neşe Cizreliogulları

Radyoaktivite

Kararsız atom çekirdeklerinin parçacıklı ve/veya elektromanyetik radyasyonlar yayınlamak sureti ile başka atom çekirdeklerine dönüşmesi olup birimi Becquerel'dir.

Neşe Cizreliogulları

Radyoekoloji

Bitki ve hayvan hücrelerinde radyasyonun etkilerini inceleyen çalışma alanıdır.

Neşe Cizreliogulları

Radyografi

Radyasyonun bir maddeden geçirilerek, bir fotoğrafik film üzerinde meydana getirilen görüntü yardımıyla söz konusu maddenin iç yapısının incelenmesidir.

Neşe Cizreliogulları

Radyolojik Araştırma

Radyoaktif maddelerin üretiminde, kullanımında, taşınmasında, salımında, depolanmasında veya ortamda bulunması durumunda oluşan radyolojik koşulların ve potansiyel tehlikelerin değerlendirilmesidir. Bu değerlendirme radyoaktif maddenin yerinin belirlenmesi, ölçümlerin yapılması, radyasyon seviyesinin, konsantrasyonunun veya miktarının ölçülmesi veya hesaplanmasını kapsar.

Ersoy İnce

Radyolojik Kaza

Çalışanlar, halk sağlığı, mallar veya çevre için tehlike arz eden radyasyonun veya radyolojik malzemenin kontrolünün kaybedilmesidir.

Ersoy İnce

Radyolojik Tehlike

Nükleer veya diğer radyolojik ışınım kaynaklarının çevreye yaydığı radyoaktif maddelere bağlı olarak canlılar üzerinde oluşan zararlı veya ölümcül tehlikedir.

Ersoy İnce

Radyolojik Tehlike Eşik Değeri

Sıcak bölge sınırını belirleyen kabul edilmiş minimum radyasyon değeridir.

Ersoy İnce

Radyolojik ve Nükleer Tehlike Eşik Değeri

Sıcak bölge” sınırının belirlendiği, kabul edilmiş en küçük doz sınırıdır.

Ersoy İnce

Radyonüklit Yayılması

Radyoaktif artığın bekletildiği ya da depolandığı yerden, radyonüklitlerin yeraltı suları ile taşınarak nehir göl veya diğer yüzey sularına ulaşması veya radyoaktif bir atık gazın atmosfere sızması gibi herhangi bir taşınım yolu ile radyonüklitlerin çevreye yayılmasıdır.

Ersoy İnce

Radyoterapi Teknikeri

Radyoterapi Teknikeri hastanın, hekim tarafından belirlenen vücut kısımlarının filmini çeken, hastalara ışın tedavisi uygulayan kişidir.

Ersoy İnce

Rafinasyon

Atık yağların rafine edilerek, ulusal veya uluslararası standartlar ile şartnamelere uygun baz yağ veya petrol ürünlerine dönüştürülmesi işlemleridir.

Burak Tuna

Ram Makinesi

Tekstil boya-apre tesislerinde kurutma ve apre işlemlerini yapmak için kullanılan makinedir. Uzunluğu kamara sayısına göre değişmektedir.Bu kamara dediğimiz bölümlerde sıcak havanın yardımıyla içinden geçen kumaşın kurutulması sağlanmaktadır.

Hurkan Coskun

Ramak Kala Olay

İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olaydır.

Burak Tuna

Ramak Kala Olay (BEKRA)

Kuruluşta meydana gelen; insanı, kuruluşu veya çevreyi zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olaydır.

Burak Tuna

Rampa

Yükleme veya boşaltma amacıyla malzeme veya ürünlerin veya malzemelerin geçici olarak konulduğu alandır.

Ersoy İnce

Ray Monteli Şasi (SÇP)

Raylar yardımıyla düşey kuvvetleri olduğu kadar yatay kuvvetleri de zemine iletmek amacıyla tasarımlanan bir şasidir.

Burak Tuna

Raybalama

İş parçası üzerindeki önceden açılmış deliklerin, iyileştirilmesi ve hassas yüzey elde edilmesi işlemidir.

Ersoy İnce

Raylı Sistem Tavan Vinci

Elle veya basit araçlarla taşınması mümkün olmayan malzemeleri kaldırma, başka bir tarafa dönerek ve/veya hareket ederek aktarma, yer değiştirme, malzemeleri yükleme, boşaltma işlerinde kullanılan ve en az 6 hareket butonuna, en az 250 kg yük kaldırma gücüne sahip ve eğitim alanına kurulu makinedir.

Burak Tuna

Raylı Sistem Topraklaması

İletken kısımlarla raylı sistem toprağı arasındaki dolaysız, dolaylı veya açık bağlantıdır. Raylı sistem toprağı, geri dönüş iletkeni olarak görev yapan ve traversler veya topraklama tesisleri üzerinden toprakla bağlantısı olan raylar ve bunlara bağlanmış iletken kısımlardır.

Burak Tuna

REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals)

Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması.

Sevcan Arslan

Reaksiyon

İki veya daha fazla maddenin birbiri ile etkileşmesi sonucu kendi özelliklerini kaybederek yeni özellikte maddeler oluşturması. Kimyasal tepkimedir.

Ersoy İnce

Reaktant

Bir kimyasal reaksiyonun oluşumunda tepkimeye giren kimyasal maddedir.

Ersoy İnce

Reaktivite

Kimyasal bir maddenin kimyasal reaksiyona girme eğilimidir.

Burak Tuna

Reaktör Kalbi

Bir nükleer reaktörün yakıt elemanlarını içeren ve enerjinin üretildiği kısmıdır.

Ersoy İnce

Reaktör Kalbi Erimesi

Reaktör kalbinde bulunan malzemenin erimesi durumudur.

Ersoy İnce

Reaktör Kalp Envanteri

Belirli bir anda, reaktörün kalbinde bulunan fisyon ve aktivasyon ürünleri miktarıdır.

Ersoy İnce

Reaktör Koruma Sistemi

Reaktör işletme parametrelerinin belli güvenlik sınırlarını aşmasını önlemek üzere tasarımlanmış sistemlerdir.

Ersoy İnce

Reaktöre Yol Verme

Reaktör kalbinde zincirleme çekirdek bölünme reaksiyonunun başlatılmasıdır.

Ersoy İnce

Reasürans

Bir sigorta şirketinin sigorta ettiği rizikonun bir bölümünü veya tamamını, olabilecek zarara karşı, başka bir şirkete yeniden sigorta ettirmesi durumu. Bir sigortacının bir bedel karşılığında, bir başka sigortacının düzenlemiş olduğu poliçe veya poliçeler nedeniyle zarara uğraması hâlinde, zarar gören bu şirketin zararlarını kısmen veya tamamen tazmin etmeyi kabul etmesi durumudur.

Ersoy İnce

Reasürans Primi

Sedan şirketin (sigorta ettiren şirket), reasüröre (sigorta eden şirket) sağladığı teminat karşılığında ödediği bedeldir.

Ersoy İnce

Reasürör

Bir sigorta şirketi tarafından sigorta edilmiş riske ilişkin sorumluluğun tamamını veya bir kısmını reasürans (yeniden sigorta) yoluyla temin eden bir başka sigorta şirketidir.

Ersoy İnce

Redresör

AC voltajı DC voltaja çeviren elektronik bir eleman veya alettir. Redresörler, bilgisayarlar içindeki güç kaynaklarından, jeneratörlere kadar pek çok alanda kullanılmaktadır.

Ersoy İnce

Redüksiyon

İki koldan gelen suyu bir kolda toplayan malzemedir.

Ersoy İnce

Refakatsız Çocuk

İlgili mevzuata göre, sorumlu bir kişinin etkin bakımına alınmadığı sürece, kanunen ya da örf ve âdet gereği kendisinden sorumlu bir yetişkinin refakati bulunmaksızın Türkiye’ye gelen veya Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra refakatsiz kalan çocuktur.

Ersoy İnce

Referans Düzeyleri

Radyasyon korunması programları doğrultusunda yapılan ölçümlerden ortaya çıkabilecek sonuçların değerlendirilmesi amacıyla önceden saptanmış doz düzeyleridir. • Kayıt Düzeyi: Bir radyasyon taraması programı sonucunda kayda değer olan eşdeğer doz veya radyonüklit alınım miktarları için belirlenen bir değerdir. • Araştırma Düzeyi: Bir radyasyon taraması programı sonucunda bir araştırma yapılmasını gerektirecek nitelikte eşdeğer doz veya radyoaktif madde alınım miktarı bulunması durumu için saptanan değerlerdir. • Müdahale Düzeyi: Nükleer ve radyolojik kaza durumlarında koruyucu önlemlerin başlatılabilmesi için kabul edilmiş en küçük doz sınırlarıdır.

Ersoy İnce

Referans Maruziyet Süresi

Belli bir maddenin sınır değeri için belirtilmiş süredir.

Burak Tuna

Referans Toprağı (Nötr Toprak)

Topraklayıcıdan yeterince uzak bulunan ve topraklama tesisinin etki alanı dışında kalan yeryüzü bölümüdür.

Burak Tuna

Reflaks

Ham petrol damıtma kulelerinin tepesinde geri akış demektir.

Ebru Aydınalp

Refraktometre

Katı veya sıvı içerisindeki yabancı madde miktarı ve kırılma indisini ölçmeye yarayan alettir.

Ersoy İnce

Regülatör Halatı

Askı tertibatının kopması durumunda güvenlik tertibatını çalıştırmak için kabin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığına bağlanan yardımcı halattır.

Ersoy İnce

Rehabilitasyon

Hasara uğramış veya fonksiyonunu kaybetmiş hizmetlerin, altyapının ve binaların kısa sürede onarılarak çalışabilir hâle getirilmesi faaliyetleridir.

Ersoy İnce

Rejenerasyon

1.Atık yağlardan her türlü kirleticinin, oksidasyon ürünlerinin, partiküllerin giderilerek ulusal veya uluslararası standartlar, şartnameler ile kullanım amacına uygun orijinal yağ elde edilmesidir.

Burak Tuna

Rekombinant DNA

Farklı organizmaların yapı taşlarının yapay şekilde birleştirilmesiyle elde edilen DNA.

Ersoy İnce

Rekor

Hortum uçlarına takılan içten ve dıştan tırnaklı metal bir malzemedir.

Ersoy İnce

Rekreasyon

Yeniden yapılanma, yenilenmedir.

Ersoy İnce

Rekreasyon Alanı

Yeşil ve açık alan ihtiyacına yönelik. İmar planı kararı ile belirlenmiş eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çaybahçesi, otopark gibi kullanımlar ile tenis, yüzme gibi her tür sportif faaliyetlerin yer alabildiği alanlar

Ersoy İnce

Relatif Biyolojik Etkinlik (RBE)

Belirli bir biyolojik etkiyi oluşturan 250 kV’luk X-ışını dozunun, aynı etkiyi oluşturan herhangi bir radyasyon dozuna oranıdır.

Ersoy İnce

Relay Tankeri (ADR)

Karayolu yol inşaatı için bitüm taşımacılığında kullanılan ve tank içindeki bitümün ısıtılmasını sağlamak veya belirli sıcaklığın altına düşmesini engellemek için brülörlerle donatılmış olan tankerdir.

Burak Tuna

Rem

Eş değer dozu ifade edilen özel ölçüm birimidir. Rem cinsinden eş değer doz, soğurulan dozun (rad) kalite faktörü ile çarpılması ile elde edilir. (1 rem= 0.01 Sv)

Ersoy İnce

Reosta

Elektrik devresinden geçen akım şiddetini değiştirmek için kullanılan ayarlı direnç.

Neşe Cizreliogulları

Reprezant-İlaç Tanıtım Elemanı

Represant-İlaç Tanıtım Elemanı bir ilaç firması adına, firmaya ait (ruhsatlı) ilaçların tanıtımı ve pazarlamasıyla görevli kişidir.

Ersoy İnce

Resim/Grafik Öğretmeni

Resim/Grafik Öğretmeni, çalıştığı eğitim kurum ya da kuruluşunda öğrencilere ya da yetişkinlere resim/grafik ile ilgili eğitim veren kişidir.

Ersoy İnce

Resmi Marka Bülteni

Yayım ortamının türüne bakılmaksızın Kanunda belirtilen hususların yayımlandığı bültendir.

Ersoy İnce

Resmi Yazışma

İdarelerin kendi içlerinde, birbirleriyle veya gerçek ya da tüzel kişiler ile iletişim sağlamak amacıyla fiziksel ortamda veya güvenli elektronik imza kullanarak elektronik ortamda yürüttükleri süreçtir.

Burak Tuna

Ressam

Ressam, doğanın, eşyanın veya insanın resimlerini kendi algıladığı şekli ile soyut veya somut bir yaklaşımla yansıtan kişidir.

Ersoy İnce

Restitüsyon

Sonradan değişikliğe uğramış, kısmen yıkılmış ya da yok olmuş öğelerin, yapıların veya yerleşmelerin ilk tasarımlarındaki ya da belirli bir tarihteki durumlarının, arşiv kayıtlarından, yapı üzerindeki izlerden, yapıya, yerleşmeye ait çizim fotoğraf gibi belgelerden yararlanılarak plan, kesit, görünüş ve aksonometrik çizimlerle ya da maketle anlatımıdır.

Ersoy İnce

Restorasyon

Dünyada nadir görülen doğal çevreleri koruyabilme ve gelecek nesillere ulaştırabilme amacıyla, mümkün olduğunca çok az müdahale ile onarma işidir.

Ersoy İnce

Restorasyon Teknisyeni

Restorasyon Teknisyeni, taşınır ve taşınmaz sanat eserleri ile kültür varlıklarına ait çizimlerin yapılması, rölövelerinin alınması, korunması, bakım ve onarımı için gerekli çalışmaları yapan kişidir

Ersoy İnce

Restorasyoncu

Restorasyoncu, taşınır ve taşınmaz sanat eserleri ile kültür varlıklarına ait çizimlerin yapılması, rölevelerinin alınması, korunması, bakımı ve onarımı için gerekli çalışmaları yapan kişidir.

Ersoy İnce

Revizyon Planı

Mevcut nâzım ve uygulama imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği ve uygulamasının problem olduğu durumlarda, planın tamamı veya büyük bir kısmının plan yapım tekniklerine uyularak yenilenmesi sonucu elde edilen ve her ölçekte yapılabilen plandır.

Ersoy İnce

Rezerv Yapı Alanı

6306 sayılı Kanun uyarınca gerçekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, TOKİ’nin veya idarenin (belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeleri, bu sınırlar dışında il özel idarelerini, büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerini, Bakanlık tarafından yetkilendirilmesi hâlinde büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçe belediyelerini ifade eder) talebine bağlı olarak veya resen, Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) belirlenen alandır.

Ersoy İnce

Rezervasyon Elemanı

Rezervasyon Elemanı konaklama işletmelerinde ve seyahat işletmelerinde, otel, motel, lokanta gibi yerlerde rezervasyon yapan uçak, tren, otobüs gibi araçlarla ulaşımı sağlayan, bilgilendirme ve her türlü seyahat dokümanını düzenleme işlemlerini yapan ve bilgi akışını sağlayan kişidir.

Ersoy İnce

Rezervasyonlu Başvuru

E-imza ya da mobil imza sahibi olmayanlar, kimlik numarası veya vergi numarası ile çevrimiçi evrak sistemine giriş yaparak başvuru işlemini başlatabilmektedir. Bu şekilde rezervasyonlu sistem aracılığıyla oluşturulan başvuru formunun 30 gün içinde gelen evrak birimine elden ya da posta yolu ile teslim edilmesiyle başvuru işlemi tamamlanmaktadır. Rezervasyonlu sistem aracılığıyla yapılan başvurunun başvuru tarihi, formun oluşturulduğu tarih değil, Kuruma teslim edildiği tarih olacaktır.

Ersoy İnce

Rezervuar (Konak)

İçinde enfeksiyöz etkenin doğal bir şekilde yaşadığı ve varlığı, halk sağlığı riski oluşturabilen bir hayvan, bitki ya da madde anlamındadır.

Ersoy İnce

Rezonans

Etki yapan sistemin frekansı ile etkilenen sistemin doğal frekanslarının birbirine yakın veya eşit olması durumunda genliklerin artması durumudur.

Ersoy İnce

Ribonükleik Asit (RNA)

Tüm canlı hücrelerde bulunan nükleik asit. Asli görevi, protein sentezinin kontrol edilmesi için DNA’dan aldığı talimatları bir elçi gibi taşımaktır. Ancak, bazı virüslerde genetik bilgiyi DNA’dan ziyade RNA taşır.

Ersoy İnce

Richter Ölçeği

Bilim adamı Charles Francis Richter tarafından geliştirilen ve depremlerin aletsel büyüklüğünü tanımlamak için kullanılan ölçektir.

Ersoy İnce

RID

Tehlikeli Malların Demiryoluyla Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Kurallarıdır.

Burak Tuna

Rigavo

Palanga donanımında, halatın bir çımasının-halat ucu- sabit olarak makara bülbülüne bağlandığı kısımdır.

Ersoy İnce

Rıht

Merdiven basamakları arasındaki yükseklik.

Sevcan Arslan

Rıht Alın Tahtası

Merdiven kalıbı yapımında rıht alnını oluşturmak için çakılan tahtadır.

Ersoy İnce

Rijitlik

Cisimlerin veya yapıların, ötelenme ve dönme büyüklüklerine karşı koyma dayanımı. Örneğin yapı rijitliği arttıkça yapının ötelenmesi ve dönmesi azalır.

Ersoy İnce

Riketsiya

Bilimsel adı Rickettsia olan hareketsiz, spor oluşturmayan, çevresel koşullara göre şekil ve boyut değiştirebilme yeteneği oldukça yüksek olan ultra küçük bakterilerin oluşturduğu bir gruptur. Zorunlu hücre içi paraziti (sadece yaşayan hücreler içinde hayatta kalabilen) olan Riketsiyalar insanda lekeli humma, kayalık dağlar benekli humması, Marsilya humması gibi hastalıklara sebep olurlar. Riketsiyaların sebep olduğu bu hastalıklar insana bit, pire ve kenelerle bulaşır.

Ersoy İnce

Ring Kablo Şebekeleri

Bir indirici merkezin diğer barasında nihayetlenen ve çoğunlukla bir noktada açık işletilen kablo şebekeleridir.

Burak Tuna

Risin

Türkçe’de keneotu olarak bilinen Ricinuscommunis adlı bitkinin tohumlarından elde edilen protein yapılı öldürücü bir toksindir. Risin insanları vücuda enjekte edilmesi, solunum ya da sindirim yoluyla zehirlemektedir. Saatler içinde etkisini göstermeye başlayan bu toksin yüksek ateş, solunum sıkıntısı, öksürük, bulantı gibi belirtilerle ortaya çıkarır. Akciğer ödeminin oluşmasıyla devam eden zehirlenme 36-72 saat içinde solunum yetmezliğinden ölüme sebep olur. Üretiminin kolaylığı ve ucuzluğu, dünyada yaygın olarak yetiştirilmesi, yüksek öldürücülüğü, aerosal olarak yayılabilmesi risini önemli biyolojik silah seçeneklerinden biri yapmaktadır. Yiyecek ve suya katılma ihtimali devletlerin en büyük kaygılarındandır.

Ersoy İnce

Risk

Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalidir.

Burak Tuna

Risk (BEKRA)

Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma, çevre kirliliği ya da başka zararlı sonuçların meydana gelme ihtimalidir.

Burak Tuna

Risk (İSG Riski)(ISO 45001)

İş ile ilgili tehlikeli olayın/olayların veya maruziyetin gerçekleşme ihtimali ve olayın/olayların veya maruziyetin neden olabileceği yaralanma ve sağlığın bozulmasının ciddiyetinin kombinasyonudur.

Burak Tuna

Risk (Yönetim Sis.)

Belirsizlik etkisidir. 1: Etki, olumlu veya olumsuz beklenilen durumdan sapmadır. 2: Belirsizlik, bir olay, sonuçları veya gerçekleşme ihtimaline ilişkin, bilgi, anlayış veya bilgi birikiminin, kısmen dahi olsa, eksikliği durumudur. 3: Risk genellikle potansiyel “olaylar” ve “sonuçlara”veya bunların bir kombinasyonuna atıfta bulunularak karakterize edilir. 4: Risk genellikle bir olayın sonuçlarının (şartlardaki değişiklikler dahil olmak üzere) ve ilişkili gerçekleşme “ihtimalinin” kombinasyonu açısından ifade edilir.

Burak Tuna

Risk Algısı

Spesifik bir kaza ya da tehlikeli olayın meydana gelme olasılığı ve kişiyi ne derecede ilgilendirdiği ya da endişelendirdiğinin öznel bir değerlendirmesidir.

Ersoy İnce

Risk Azaltma

Belirli bir kesim veya alanda geliştirilen afet senaryolarına göre, olası risklerin önlenmesi, kabul edilebilir ölçülere indirilmesi ya da paylaşımı amacıyla alınacak her türlü planlı müdahaledir.

Ersoy İnce

Risk Değerlendirmesi

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalardır.

Burak Tuna

Risk Değerlendirmesi (Çevre)

Belirli kimyasal madde ya da maddelerin potansiyel tehlikelerinin belirlenmesi ve sonuçlarının hesaplanması yönünde kullanılan yöntemler bütünüdür.

Burak Tuna

Risk Farkındalığı

Risk, riskin sonuçları ve bunlarla nasıl baş edileceği konularında güvenilebilir ve ulaşılabilir kaynaklardan elde edilen bilgilere sahip olma ve davranış biçimini kalıcı olarak değiştirebilmedir.

Ersoy İnce

Risk Haritası

Tehlikelere maruz alt ve üstyapılar, yerleşim yerleri, nüfus yoğunluğu, iş ve hizmet sürekliliği, fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar, doğal kaynaklar gibi unsurlara ait olası kayıpların gösterildiği haritadır.

Ersoy İnce

Risk İletişimi

İnsanların tehlikeler hakkında bilgilendiği, davranış değişikliği yönünde etkilendiği ve riskler ile ilgili karar mekanizmalarına katılabildikleri sosyal süreçtir.

Ersoy İnce

Risk KBRN

Radyasyon ışınlanmalarının sonucunda kişilerde zararlı, eşiksiz etkilerin ortaya çıkma ihtimalidir.

Ersoy İnce

Risk Taşıyan Ürün

Ürünün kullanım amacı veya kullanım süresi ve uygulanabildiği durumlarda hizmete sunulması, kurulum ve bakım gereklilikleri de dâhil olmak üzere, ürünün normal ve öngörülebilir kullanım koşulları çerçevesinde, ilgili teknik düzenleme ya da genel ürün güvenliği mevzuatı kapsamında korunan insan sağlığı ve güvenliğini, iş yerinde sağlık ve güvenliği, tüketicilerin korunmasını, çevreyi, kamu güvenliğini ve diğer kamu yararlarını, makul ve kabul edilebilir değerlendirilen ölçünün ötesinde olumsuz etkileme olasılığı bulunan üründür.

Ersoy İnce

Risk Transferi

Riskin ekonomik zararını azaltmak için afet sigortaları, afet bonoları gibi araçlarla paydaşlar arasında dağıtılması durumudur.

Ersoy İnce

Risk Yönetimi

Ülke, bölge, kent ölçeğinde ve yerel ölçekte risk türleri ve düzeylerini tespit etme, azaltma ve paylaşma çalışmaları ile bu alandaki planlama esaslarıdır.

Ersoy İnce

Riskli Alan

6306 sayılı Kanun uyarınca; zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık (ÇŞB) veya idare (belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeleri, bu sınırlar dışında il özel idarelerini, büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerini, Bakanlık tarafından yetkilendirilmesi hâlinde büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçe belediyelerini ifade eder) tarafından AFAD’ ın görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın (ÇŞB) teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan alandır.

Ersoy İnce

Riskli Yapı

Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapı veya yapılardır.

Ersoy İnce

Riziko

Sigortacılıkta gerçekleşmesi mümkün olan tehlikedir.

Ersoy İnce

RO (Basic Reproduction Rate)

Enfekte olmuş bir bireyle temas sonrasında duyarlı ve duyarlı olmayan popülasyonda ortaya çıkacak ortalama ikincil vaka görülme hızı olarak tanımlanabilir.

Ersoy İnce

Ro-Ro/Yük Gemisi

Asıl amacı yükü bir rampa üzerinden tekerlekli araçlarla yükleyip boşaltılacak olan ve bununla birlikte yük taşımaya da elverişli olacak şekilde inşa edilmiş ya da dönüştürülmüş ve bu amaçla kullanılan ticaret gemisi.

Sevcan Arslan

Rol Geçişi

Toplumsal veya mesleki bir rolden/görevden diğerine geçmedir.

Ersoy İnce

Rol Örüntüsü

Aile içinde kuşaktan kuşağa aktarılan rol kalıplarıdır. (örneğin; büyük çocukların günah keçisi olması gibi),

Ersoy İnce

Röle (Tekrarlayıcı Telsiz)

Arazi durumu ve uzaklık nedeniyle telsiz haberleşmesinin yapılamaması halinde; telsiz cihazları arasında haberleşmeyi sağlamak için aldığı sinyalleri güçlendirerek yayınlayan ve haberleşme alanının genişletilmesini sağlayan aktarıcı cihazdır.

Ersoy İnce

Röntgen

Işınlamanın özel birimi olup, 1 kg. kuru havada 2.58E-4Coulomb'luk pozitif veya negatif yük oluşturabilen X veya gama ışını miktarıdır.

Neşe Cizreliogulları

Röset

Kuyu ve başaşağıların dip ve başlarının katlardaki yatay yollarla olan bağlantı yerleridir.

Burak Tuna

Rotor

Bir elektrik jeneratörünün bir eksen etrafında dönerek hareket eden parçasıdır.

Neşe Cizreliogulları

Rüçhan Hakkı

Paris Sözleşmesine veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf ülkelerden birinde başvuru yapma hakkına sahip kişiler bu ülkelerin herhangi birinde yetkili mercilere usulüne uygun olarak yaptıkları başvuru tarihinden itibaren altı ay süreyle aynı marka için Türkiye'de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanabilmektedir.

Ersoy İnce

Rücu

Dönme; geri dönme; cayma; sözünden dönme; sözünü geri alma; bir ödemede bulunan kimsenin, bu bedeli, asıl ödeme yapması gereken kişiden istemesidir.

Burak Tuna

Rutin Bakım (PKD)

Donanımın düzgün çalışma performansını sürdürmesi için normal çalışmada zaman zaman veya periyodik olarak yapılması gereken eylemdir.

Burak Tuna

Rüzgar

Yön, hız ve şiddeti ile ölçülebilen havanın yer yüzeyine göre yatay hareket etmesi, yel. Doğu, kuzeydoğu, kuzeybatı gibi ana ve ara yönlere göre isimlendirilmiş olup bu yönlerden esen rüzgârların gün doğusu, poyraz, karayel gibi isimleri vardır. Ayrıca, güneybatıdan esen lodos rüzgârı, fırtınaya ve soba zehirlenmelerine yol açan bir rüzgârdır. Rüzgârın hızı, denizci ve havacılar tarafından uluslararası kurallar gereği olarak Knot birimiyle verilir. Birimi mil bölü saattir.

Ersoy İnce