İSG Sözlük - Y Harfi ile Başlayan Teknik Terimler | İSG Kütüphanesi | Aradığınız Tüm İş Sağlığı ve Güvenliği Dokümanları

Yabancı

Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişidir.

Burak Tuna

Yağ

Orijinal kullanım amacına uygun olarak piyasaya arz edilen, mineral/sentetik esaslı ve/veya gerekli ilaveleri içeren yağlama ürünleridir.

Burak Tuna

Yağ Üreticisi

Rafineri hariç olmak üzere orijinal kullanım amacına uygun olarak yağ üreten, ithal eden veya kendi markası ile piyasaya sürenler veya atık yağları işleyerek ulusal ve uluslararası standart ve şartnamelere uygun baz yağ veya petrol ürünlerine dönüştürebilen tesisleri işleten gerçek ve tüzel kişilerdir.

Burak Tuna

Yağış ile arınma

Nükleer bulutun yağmur veya kar yağışı altında kalması sonucu radyoaktif parçacıkların buluttan ayrılmasıdır.

Ersoy İnce

Yağmur İniş Boruları

Oluklardan gelen suyu uzaklaştıran düşey yağmur borularıdır. Yarım daire, kare ya da dikdörtgen kesitli olabilirler.

Ersoy İnce

Yağmur Suyu Taşıma Sistemleri

Çatı sularının uzaklaştırılması için dere, oluk, yağmur iniş borusu, hazne adı verilen genelde metalden veya PVC den üretilen malzemelerin tümünü ifade eder.

Ersoy İnce

Yağmurlama (Sprinkler) Sistemi

Yangını söndürmek, soğutmayı sağlamak ve gelişen yangını itfaiye gelinceye kadar sınırlamak amacı ile kurulan ve su püskürtmesi yapan otomatik sistemdir.

Burak Tuna

Yakalama Ucu Sistemi

Yıldırım boşalmasını yakalamak için kullanılan bölümüdür.

Sevcan Arslan

Yakıcı Ajan

Vücuda ciddi hasar veren ve çoğu zaman hayatıtehdit eden yanıklar oluşturan, solunum yolu ile gözleri, soluk borusunu ve deriyi olumsuz etkileyen yağlı kimyasal maddelerdir.

Ersoy İnce

Yakıt

Gaz, sıvı, ya da katı halde bulunan ve yakılarak enerjiye dönüştürülebilen maddelerin tümüdür.

Ersoy İnce

Yalıtım Hatası

Yalıtımdaki hata sonucu sistemde ortaya çıkan hatadır.

Burak Tuna

Yalıtkanlık Gerilimi

Bir işletme aracının yalıtkanının boyutlandırılmasında temel alınan standart gerilimdir.

Burak Tuna

YAMBİS

Müteahhitlik yetki belgesi kayıtlarının elektronik ortamda tutulduğu, Bakanlık bünyesinde işletilen Yapı Müteahhitliği Bilişim Sistemidir.

Burak Tuna

Yan Koruma (İskele)

Malzemelerin iskele üzerinde durması ve insanların düşme tehlikesinden korunması için bariyer oluşturan bileşenler grubudur.

Burak Tuna

Yangın

Maddenin yeterli derecede ısı ve oksijen (hava) ile birleşmesi sonucunda yanarak kimyasal şekil değişliğine uğraması olayı. Yangının oluşabilmesi için yanıcı madde, yüksek ısı ve oksijene ihtiyaç vardır.

Ersoy İnce

Yangın Güvenliği

Tüm binalarda yangın çıkmasına engel olmak veya yangın çıkması halinde kayıpları minimuma indirmek için alınan önlemlerdir.

Ersoy İnce

Yangın (A Sınıfı)

Normal olarak kor şeklinde yanan genellikle organik yapıdaki katı madde yangınlarını kapsar.

Ersoy İnce

Yangın (B Sınıfı)

Petrol, Yağ, gazyağı, katı yağlar, cilalar, tinerler ve boyalar gibi sıvı veya sıvılaşabilen katı madde yangınlarını kapsar.

Ersoy İnce

Yangın (C Sınıfı)

Lpg(Likit Petrol gazı), Doğalgaz gibi yanıcı gaz maddeler ile elektrik sistemleri, çeşitli elektrik kontağı olaylarından meydana gelen yangınlar

Ersoy İnce

Yangın (D Sınıfı)

Magnezyum, Sodyum, Potasyum, Alüminyum gibi metallerin yanmasıyla ortaya çıkan yangınlardır.

Ersoy İnce

Yangın (F Sınıfı)

Bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yangınlarını kapsar.

Ersoy İnce

Yangın (Kaçış) Merdiveni

Yangın hâlinde ve diğer acil hâllerde binadaki insanların emniyetli ve süratli olarak tahliyesi için kullanılabilen, yangına karşı korunumlu bir şekilde düzenlenen ve tabiî zemin seviyesinde güvenlikli bir alana açılan merdivendir.

Burak Tuna

Yangın Alarm Sistemi

Yangın algılama, alarm verme, kontrol ve haberleşme fonksiyonlarını içeren komple sistemdir.

Ersoy İnce

Yangın Battaniyesi

Yangın başlangıcında alevin üzerine atılarak söndürülmesinde, yangında mahsur kalan insanların sarılarak yangın ortamından uzaklaşmasında ve ekipmanların sarılarak yangın ortamından uzaklaştırılmasında kullanılan asbest ihtiva etmeyen, yüksek ısıya dayanıklı cam elyaf kumaştan yapılmış korunma amaçlı malzemedir.

Ersoy İnce

Yangın Bölgesi (Zonu)

Yangın hâlinde, uyarı ve söndürme tedbirleri diğer bölümlerdeki sistemlerden ayrı olarak devreye giren bölümdür.

Burak Tuna

Yangın Bölmesi (Bariyeri)

Bina içinde, yangının ve dumanın ilerlemesi ve yayılmasını tanımlanan süre için durduran, yatay veya düşey konumlu elemandır.

Ersoy İnce

Yangın Dolabı

İçinde yangın hortumu, fıskiyesi ve musluğu bulunan dolaptır.

Ersoy İnce

Yangın Duvarı

İki bina arasında veya aynı bina içinde farklı yangın yüküne sahip hacimlerin birbirinden ayrılması gereken hâllerde, yangının ilerlemesini ve yayılmasını belirlenmiş bir süre için durduran düşey elemandır.

Burak Tuna

Yangın Güvenlik Holü

Kaçış merdivenlerine yangının ve dumanın geçişini engellemek için yapılacak bölümdür.

Burak Tuna

Yangın Kapısı

Bir yapıda kullanıcılar, hava veya nesneler için dolaşım imkânı sağlayan, kapalı tutulduğunda duman, ısı ve alev geçişine belirli bir süre direnecek nitelikteki kapı, kapak veya kepenktir.

Burak Tuna

Yangın Kesici

Bina içinde, yangının ve dumanın ilerlemesini ve yayılmasını belirlenmiş bir süre için durduran, yatay veya düşey konumlu elemanlardır.

Burak Tuna

Yangın Kompartımanı

Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölgedir.

Burak Tuna

Yangın Merdiveni

Bir yangın veya acil durumda yüksek katlı binayı terk etmeye yarayan ve çoğunlukla bina dışında yer alan etrafı açık, özel merdiven. Çok katlı binalarda yangın merdivenibulunması zorunlu kılınmıştır.

Ersoy İnce

Yangın Musluğu

Yangın anında itfaiye tarafından hortum bağlanarak kullanlmak amacıyla yerleşim yerlerinin veya binaların değişik yerlerine yerleştirilmiş bir çeşit su vanasıdır.

Ersoy İnce

Yangın Perdesi

Korunması gereken nesne, ürün veya alt yapının yangına karşı korunması veya ısının yatay veya düşey olarak yayılmasını engellemek maksadıyla kullanılan özel donanımlı bariyerlerdir.

Burak Tuna

Yangın Raporu

İtfaiye olaylarına müdahaleden sonra hazırlanan, olayın ihbar edilmesinden çıkış nedenine kadar birçok bilginin yer aldığı süresiz saklanması gereken önemli bir evraktır.

Ersoy İnce

Yangın Tahliye Projesi

Mimari proje üzerinde, kaçış yollarının, yangın merdivenlerinin, acil durum asansörlerinin, yangın dolaplarının, itfaiye su verme ve alma ağızlarının ve yangın pompalarının yerlerinin renkli olarak işaretlendiği projedir.

Burak Tuna

Yangın Tatbikatı

Yangın anında nasıl davranılacağı konusunda deneyim kazanmak amacıyla yapılan uygulama. Konut, iş yeri, okul, otel gibi yerlerdeki genel yangın tatbikatları ile itfaiyecilerin ve gönüllülerin yeni söndürme teknolojileri ve ekipmanlar konusunda eğitimi ve deneyim amacıyla yaptıkları tatbikatlar, bu kapsamdadır.

Ersoy İnce

Yangın Tehlikesi

Konutlar, tesisler, nakil araçları ve ormanlarda farklı nedenlerle başlayabilen, yakıcı etkisiyle madde ve eşyaları kullanılmaz hâle getiren, boğucu etkisiyle canlıların yaşamına son veren tehlikedir.

Ersoy İnce

yangın tehlikesi (fire danger)

yangın tehlikesi (fire hazard) ve yangın riskini içeren konsept (ISO 13943:2017 Yangın güvenliği - Terimler ve tarifler) Not (özel): hazard ile danger aynı anlamda değildir.

BARAN AKINBINGOL

yangın tehlikesi (fire hazard)

yangından kaynaklı potansiyel zarar (ISO 13943:2017 Yangın güvenliği - Terimler ve tarifler) Not 1: Alternatif olarak, yangın tehlikesi, yangından dolayı istenmeyen bir sonuca götüren fiziksel bir nesne veya durum potansiyeli olabilir. Not (Özel): hazard ile danger aynı anlamda değildir.

BARAN AKINBINGOL

Yangın Türü (Sınıfları)

Yanmakta olan maddeye göre; 1) A sınıfı yangınlar: Odun, kömür, kâğıt, ot, doküman ve plastik gibi yanıcı katı maddeler yangınıdır. 2) B sınıfı yangınlar: Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, katran ve asfalt gibi yanıcı sıvı maddeler yangınıdır. 3) C sınıfı yangınlar: Metan, propan, bütan, LPG, asetilen, havagazı ve hidrojen gibi yanıcı gaz maddeler yangınıdır. 4) D sınıfı yangınlar: Lityum, sodyum, potasyum, alüminyum ve magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif metaller ile radyoaktif maddeler gibi metaller yangınıdır.

Burak Tuna

Yangın Yalıtımı

Yangınlar sonucunda meydana gelebilecek can ve mal kayıplarını en aza indirmek için yapılarda gerçekleştirilen uygulamalardır.

Ersoy İnce

Yangın Yükü

Bir yapı bölümünün içinde bulunan yanıcı maddelerin kütleleri ile alt ısıl değerleri çarpımları toplamının, plandaki toplam alana bölünmesi ile elde edilen ve MJ/m2 olarak ifade edilen büyüklüğüdür.

Burak Tuna

Yangına (Ateşe) Dayanıklı Tank (PKD Akaryakıt)

Yüksek şiddette sıvı havuz yangınına maruz kaldığında ateşe karşı koruma sağlayan, tescil edilmiş yer üstü tankıdır.

Burak Tuna

Yangına Karşı Dayanıklılık

Bir yapı bileşeni ya da elemanının yük taşıma, bütünlük ve yalıtkanlık özelliklerini belirlenen bir süre koruyarak yangına karşı dayanmasıdır.

Ersoy İnce

Yangına Karşı Dayanım (Direnç)

Bir yapı bileşeninin veya elemanının yük taşıma, bütünlük ve yalıtkanlık özelliklerini belirlenmiş bir süre koruyarak yangına karşı dayanmasıdır.

Burak Tuna

Yangına Tepki

Belirli şartlar altında bir ürünün yangına maruz kaldığında gösterdiği tepkidir.

Burak Tuna

Yanıcı Gaz Göstergesi

Havadan numune alarak mevcut durumda yanıcı buhar veya gaz olup olmadığını belirten ve aynı zamanda buhar veya gazın alt patlama sınır yüzdesini gösterebilen cihaz. NFPA 329 (2020) Tavsiye Edilen Uygulama Alevlenebilir ve Yanıcı Sıvıların ve Gazların Elleçlenmesi ile Yayılımı

BARAN AKINBINGOL

Yanıcı Sıvılar

Parlama noktası 37,8°C ve daha yüksek olan sıvıdır.

Burak Tuna

Yanıcı Toz (PKD)

Atmosferik basınçta ve normal sıcaklıklarda havayla patlayıcı karışım oluşturabilen, anma büyüklüğü 500 μm veya daha az olan, çok küçük şekilde bölünmüş katı parçacıklardır.

Burak Tuna

Yanıcılık

Bir maddenin yanması veya ateşlenmesi, yanmaya veya yangına sebep olmasıdır.

Burak Tuna

Yanık

Yüksek ısı, aşırı soğuk ve kimyasal etkiler sonucu deri bütünlüğünün bozulmasıdır.

Ersoy İnce

Yanlama (Makas Kirişi)

Bir çatı makasında babanın yüklerini yanlardaki mesnetlere ileten iki eğik basınç çubuğundan her birisidir.

Ersoy İnce

Yanma

Maddenin Isı altında Oksijen ile belirli oranlarda birleşmesi sonucu meydana gelen zincirleme kimyasal reaksiyondur.

Ersoy İnce

Yanma Noktası

yanmayı devam ettirebilecek miktarda buhar çıkarmaya başladıkları minimum sıcaklıktır.

Ersoy İnce

Yanma Isısı

Bir maddenin tamamen yanmasından meydana gelen ısı miktarına denir.

Ersoy İnce

Yansıtıcı Öğrenme

Yansıtıcı öğrenme bilinçli ya da bilinçsiz olarak bir şekilde yaptığımız bir düşünme ve öğrenme şeklidir. Öğrenme ortamlarında ya da herhangi bir yerde yaşanan bir deneyimden sonra o deneyim hakkında düşünmek ve bu deneyimden çıkarımlarda bulunmak yansıtıcı öğrenmedir. Öğrenen, bir öğrenme deneyimi sonunda “ne öğrendim?”, “ne kadar öğrendim?”, “nasıl öğrendim?”, “ne kadar kalıcı oldu?”, “daha iyi öğrenmek için ne yapmalıyım?” gibi sorular sormaya başladığı an yansıtıcı öğrenme aşamasına geçmiş olur. Yansıtıcı öğrenme, öğrenenin öz farkındalığını artıran, metabilişsel becerilerini geliştiren ve öğrenme verimliliğine katkı sağlayan bir düşünme sürecidir. Öğrenme günlükleri tutmak, öğrendiklerini kavramsal haritalara dökmek, yaşanan deneyimlerle ilgili ses ya da video kaydı yapmak, başkalarından geribildirim almak ve ortak öğrenme deneyimlerini katılımcılarla birlikte değerlendirmek yansıtıcı öğrenmeye yardımcı olacak faaliyetlerdir.

Serdar ŞAHİN

Yanyana Müdahale

Öncelikle bir ekibin su temini görevini yerine getirerek daha sonra gerek duyulduğunda diğer ekibin yanı sıra söndürme çalışmalarına katıldığı müdahale şeklidir.

Ersoy İnce

Yapı Alanı

Yapı işlerinin yürütüldüğü alandır.

Burak Tuna

Yapı Bağlantı Hattı (Besleme Hattı, İrtibat Hattı, Rakordman Hattı)

Dağıtım şebekesi ile yapı giriş hattı arasındaki bağlantı hattıdır.

Burak Tuna

Yapı Bağlantı kutusu (Ana Buat veya Kofre)

Yapıların elektrik tesisini şebekeye bağlayan, sigortaların tesis edilmesini ve aynı zamanda genel elektrik şebekesinde tüketim tesisine elektrik enerjisi verilmesini sağlayan bir düzendir.

Burak Tuna

Yapı Dekorasyoncusu

Yapı Dekorasyoncusu, metal, ahşap, beton veya sıva kaplı yüzeylerin boya, cila gibi alçı dekorasyon ve çizimini, kartonpiyer ve renk tasarımı işlemlerini yapan kişidir.

Ersoy İnce

Yapı Denetim Kuruluşu

4708 sayılı Yasa ile yürürlüğe giren ve yapıların tasarım ve uygulama aşamalarında kontrolden sorumlu olan, ortaklarının tamamı mimar ve mühendislerden oluşan bağımsız kuruluş. Sorumluluk kapsamındaki konular; hâlihazır harita ve imar planlarının hazırlanması, uygulanması, yapıların mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesapların hazırlanması, bunların uygulanması olarak belirlenmiştir.

Ersoy İnce

Yapı Denetim Laboratuvarı

İnşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde, ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene, kalibrasyon yapabilen ve özgül ağırlık, basınç ve çekme dayanımları, kıvam limitleri gibi diğer özelliklerini tayin eden, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izniyle çalışan tesistir.

Ersoy İnce

Yapı Denetim Şirketi

Yapının gerek proje gerek imalat aşamalarında yapılan tüm işlemlerin kontrolünden sorumlu kurumdur.

Ersoy İnce

Yapı Denetimi

idare ve yükleniciden bağımsız olarak tasarım ve yapım aşamalarında, yürürlükteki yönetmelik ve standartlara uygun imalinin sağlanmasına yönelik denetleme süreci, iş ve işlemlerinin tümüdür.

Ersoy İnce

Yapı Elektrik Tesisleri

Ev, ticarethane, büro vb. yerlerde yapılan ve toprağa karşı gerilimi 250 V'a kadar olan elektrik kuvvetli akım tesisleridir.

Burak Tuna

Yapı Envanteri

Mevcut her tür yapının adedi, yapı malzemeleri, yapı sistemi, yaşı gibi özelliklerin belirlenmesi için yapılan tespit ve kayıt işlemi sonucunda oluşturulan bilgilerin tümüdür.

Ersoy İnce

Yapı Giriş Hatları (Elektrik)

Hava hatlarında, yapıya bağlı bir konsol yada dam direğine konan hava hattı izolatörler ile yapı bağlantı kutusu arasına çekilen hatlardır.

Burak Tuna

Yapı Hasar Tespiti

Bir afet sonrasında yapıların görmüş olduğu hasarların teknik ekipler tarafından önceden tanımlanmış form ve standartlara uygun olarak belirlenmesi ve kullanımlarına ilişkin karar verilmesi işlemi. Uygulamada ön hasar tespiti ve kesin hasar tespiti olarak iki aşamalı yapılmaktadır. Afetlerde halkın can ve mal güvenliği açısından yapıların kullanıp kullanılamayacağına özellikle artçı depremler dikkate alınarak hemen karar verilmesi gereken durumlarda, inşaat mühendisleri ve mimarlardan oluşan ekipler tarafından yapı ön hasar tespiti yapılmaktadır.

Ersoy İnce

Yapı Hasarı

Kullanımdan doğan hasarlar hariç, yapının fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılması nedeniyle meydana gelen ve yapının kullanımını engelleyen veya yapıda kapasite ve değer kaybı oluşturan her türlü hasardır.

Ersoy İnce

Yapı İşleri

İşkolları Yönetmeliğine göre inşaat işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yapılan işlerdir.

Burak Tuna

Yapı Malzemeleri (Yangın)

Bina ve diğer inşaat işleri de dâhil olmak üzere, bütün yapı işlerinde kalıcı olarak kullanılmak amacı ile üretilen bütün malzemelerdir.

Burak Tuna

Yapı Müteahhidi

Yapım işlerini sözleşme ve eklerine uygun olarak yapmayı, yapı sahibine karşı taahhüt eden, ticari amaçla ya da kendisi için şahsi finans kaynaklarını kullanarak üstlenen ilgili ticaret odasına kayıtlı gerçek veya tüzel kişidir.

Ersoy İnce

Yapı Ruhsatı

İmar mevzuatı hükümlerine göre düzenlenen inşaat izin belgesi. Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde inşa edilecek yapılara belediye veya valilik tarafından ruhsat verilir. Bu, inşaat ruhsatı olarak bilinmektedir.

Ersoy İnce

Yapı Sahibi

Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek veya tüzel kişidir.

Burak Tuna

Yapı Sorumluları

Yapım işlerinde görev alan yapı müteahhidi, proje müellifi, tasarımcı, şantiye şefi ve yapı denetimi kuruluşudur.

Burak Tuna

Yapı Stoku

Halihazırda içinde oturulan, yaşanılan evler, iş yerleri ve onların müştemilatı ile bunların adedi.

Ersoy İnce

Yapı Yüksekliği (Yangın)

Bodrum katlar, asma katlar ve çatı arası piyesler dâhil olmak üzere, yapının inşa edilen bütün katlarının toplam yüksekliğidir.

Burak Tuna

Yapı Yüzey Kaplamacısı

Yapı Yüzey Kaplamacısı, yapıların iç ve dış yüzeylerini çeşitli yapı malzemeleriyle kaplayarak güzelleştiren kişidir.

Ersoy İnce

Yapı Zemin ve Beton Laboratuvarcısı

Yapı Zemin ve Beton Laboratuvarcısı kentsel dönüşüm projeleri, deprem performans testleri, yaş beton ve demir çekme testleri uygulayan, bina güçlendirme projesi ve zemin etüdüyle ilgili gerekli çalışmaları yapan kişidir.

Ersoy İnce

Yapım Süresi

Yapı sahibinin, yapı ruhsatı aldığı tarihten itibaren, yapı kullanma ruhsatını aldığı tarihe kadar geçen zamandır.

Ersoy İnce

Yapısal Hasar

Bir yapının taşıyıcı sistem elemanlarında , afet veya başka bir nedenle meydana gelen çatlak, kırılma, ezilme, çökme gibi hasardır.

Ersoy İnce

Yapısal Olmayan Hasar

Binanın yapısal elemanları (temel, kolonlar, kirişler, döşemeler, taşıyıcı duvarlar, çatı) dışında kalan diğer kısımları ile bina içinde ve çevresindeki her türlü eşya ve donanımda meydana gelen hasardır.

Ersoy İnce

Yapısal Olmayan Önlem

Afet risklerini ve etkilerini azaltmak için politikalar, kanunlar, halkın bilinçlendirilmesi, yapının taşıyıcı sistemi haricindeki bütün kısımları ve binanın içindeki unsurlardan kaynaklanabilen yapısal olmayan tehlikelerin azaltılması (YOTA) için yapılacak çalışmalar ve eğitim ve öğretim gibi yollarla alınan önlemdir.

Ersoy İnce

Yapısal Olmayan Risk

Bir yapının taşıyıcı sistemi haricindeki bütün kısımları ve binanın içindeki unsurlardan kaynaklanabilecek risklerin tümü. Bu risklerin azaltılması çalışmalarına yapısal olmayan risklerin azaltılması (YORA) denir.

Ersoy İnce

Yapısal Olmayan Taşkın Önlemleri

Taşkın etkilerinin azaltılması için yapısal olmayan araçlar kullanılan sistem. Örneğin; arazi kullanım planlaması (taşkın yatağının bölgelere ayrılması), erken uyarı sistemleri, taşkın sigortasıdır.

Ersoy İnce

Yapısal Olmayan Tehlike

Yapıların yük taşıyan ve aktaran elemanlarının dışında kalan bölme ve kalkan duvarlar, iç ve dış cephe kaplamaları, tesisatlar, avizeler, tavan kaplamaları gibi elemanları ile yapı içindeki eşyalar, ekipman ve malzemelerden kaynaklanan tehditlerin tümüdür.

Ersoy İnce

Yapısal Önlem

Yapıların yük taşıyan ve yük aktaran elemanlarında onarım veya güçlendirme yapılması amacıyla alınan önlemlerin tümüdür.

Ersoy İnce

Yapısal Risk

Yapıların yük taşıyan ve yük aktaran taşıyıcı elemanlarında meydana gelebilecek hasar veya yıkılma olasılığıdır.

Ersoy İnce

Yapısal Taşkın Önlemleri

Taşkınların etkisini azaltmak üzere rezervuarlar, seddeler, tarama, saptırma yapıları, taşkından koruma gibi fiziksel çözümler kullanılan yapısal sistemdir.

Ersoy İnce

Yapısal Tehlike

Yapıların kolon, kiriş, döşeme, temel gibi yük taşıyan ve yük aktaran elemanları ile zemin özelliklerinden kaynaklanan tehditlerin tümüdür.

Ersoy İnce

Yaprak Tutucular

Süzgeçlerin giriş ağızlarına takılan yaprak, gibi yağmur sistemini tıkayacak malzemelerin girmesini önleyen ürünlerdir.

Ersoy İnce

Yaptırım

Hukuk düzeninde yaptırım, bir hukuk kuralına aykırı davranan kişinin, karşılaşması hukuk düzenince öngörülen SONUÇ olarak tanımlanmaktadır

Serdar ŞAHİN

Yaralanma

Çrşitli nedenlerle vücut dokularının bütünlüğünün bozulması veya bir kısmının kaybıdır.

Ersoy İnce

Yaralanma ve Sağlığın Bozulması (ISO 45001)

Bir kişinin fiziksel, ruhsal veya zihinsel sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerdir. 1: Bu olumsuz etkiler meslek hastalığı, rahatsızlık ve ölümü kapsar. 2: “yaralanma ve sağlığın bozulması” terimi, yaralanma veya sağlığın bozulması durumlarının birlikte veya bir arada mevcut olduğu durum anlamına gelir.

Burak Tuna

Yardımcı İş

İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin olmakla beraber doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üretimin zorunlu bir unsuru olmayan ancak asıl iş devam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iştir.

Burak Tuna

Yardımlı Göç

Kendiliğinden oluşan (spontane) yardımsız, göçe karşılık göçmenlerin devlet, devletler ya da uluslararası bir kuruluş yardımıyla gerçekleştirilen hareketidir.

Ersoy İnce

Yargı (Hukuk)

Hukuk kurallarının bağımsız ve tarafsız mahkemelerce belli bir olaya uygulanmasıdır.

Burak Tuna

Yargı Görevi Yapan (TCK)

Yüksek mahkemeler, adlî ve idarî mahkemeler üye ve hakimleri ile Cumhuriyet savcısı ve avukatlar.

Burak Tuna

Yarı Römork

Bir kısmı motorlu taşıt veya araç üzerine oturan, taşıdığı yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorktur.

Sevcan Arslan

Yarı Tabaka Kalınlığı

Radyasyon demetinin önüne konulan herhangi bir malzemenin, demet şiddetinin başlangıçtaki değerini yarıya indiren kalınlığıdır.

Ersoy İnce

Yarı Ürün

Belirli imalat aşamalarından geçmiş ancak üzerinde yapılması gereken işlemler henüz tamamlanmamış üründür.

Ersoy İnce

Yarım Ücret

Zorlayıcı sebepler (İşçiyi iş yerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması) dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.

Sevcan Arslan

Yasak İşareti

Tehlikeye neden olabilecek veya tehlikeye maruz bırakabilecek bir davranışı yasaklayan işarettir.

Burak Tuna

Yasaklanmış Afet Bölgesi

Yetkili makamca tehlikeli görülerek, sınırları harita veya krokilerle belirlenen yerdir.

Ersoy İnce

Yaşam Boyu Öğrenme

Yaşam boyu öğrenme, bir kişinin kişisel ya da profesyonel ihtiyaçlarından yola çıkarak gönüllü bir şekilde ve sürekli olarak öğrenme deneyimleri içinde bulunmasını anlatan bir kavramdır. Yaşam boyu öğrenme doğumla birlikte başlar, okul öncesi dönemde, örgün, yüksek ve yaygın eğitim kurumlarında ve öğrenme fırsatı olan her yerde devam eder. Herkes yaşam boyu öğrenebilir, yaş, cinsiyet, sosyo-ekonomik statü, eğitim seviyesi bakımından hiç bir sınırlama söz konusu değildir. Bireyler, aileler, iş dünyası, sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları ve medya yaşam boyu eğitimi desteklemeli ve sürekli öğrenme ihtiyaçlarına karşılık verebilecek öğrenme ve gelişim imkânları sağlanabilmelidir. Teknoloji yaşam boyu öğrenme açısından önemli fırsatlar sunmaktadır. Uzaktan ve çevrimiçi öğrenme kaynakları sayesinde kişiler birçok öğrenme ihtiyacını hiç kimseye bağımlı olmaksızın giderebilmektedir. Ayrıca sosyal medya olanakları da her bir bireyi başkaları için bir öğrenme kaynağına dönüştürdüğü için yaşam boyu öğrenme için tükenmez bir kaynak niteliğindedir.

Serdar ŞAHİN

Yaşam Destek ve Tedavi Cihazları Teknisyeni

Yaşam Destek ve Tedavi Cihazları Teknisyeni yaşam destek ve tedavi cihazlarına ilişkin kurulum şartlarını kontrol eden, montaj, ilk çalıştırma, bakım, arıza tespiti, onarım ve ölçümleme yapan, cihazların kullanımı konusunda sağlık personeline eğitim veren nitelikli kişidir.

Ersoy İnce

Yaşlı Bakımı Meslek Elemanı

Yaşlı Bakım Elemanı yaşlıların bakımı için gerekli iletişim, temel sağlık, vücut mekaniği konusunda bilgisi olan, alanıyla ilgili araç ve gereçleri yerinde ve zamanında kullanabilme becerisine sahip nitelikli kişidir.

Ersoy İnce

Yastık

Dikmelerin altına geniş yüzü üzerine yerleştirilen ahşap elemanlardır.

Ersoy İnce

Yat Kayıt Belgesi (Transit Log)

Türk Bayraklı yatlar ile, yabancı limanlardan gelen veya Türkiye'de kışlayan yabancı bayraklı yatların vardıkları ilk Türk limanında veya kışlamak üzere kaldıkları son bağlama yerinde yapacakları beyan ve işlemlerin yer aldığı, Türk limanları Yat Kayıt Belgesini ifade eder.

Ersoy İnce

Yatay Düzlemde Takviye (İskele)

Yatay düzlemde takviye amacıyla kullanılan konsol bileşenler, çerçeveler, çerçevelenmiş paneller, çapraz takviyeler ve enine ara bağlantı ve boyuna ara bağlantı arasındaki rijit bağlantılar gibi yatay düzlemde kayma rijitliği sağlayan bileşenlerin monte edilmesi ile oluşturulan yapıdır.

Burak Tuna

Yatay Yerdeğiştirme

Yapının deprem veya rüzgar gibi yatay yükler altında, düşey durumundan eğik duruma geçmesi hali arasındaki farktır.

Ersoy İnce

Yavaş Gelişen Afet

Olumsuz sonuçları aniden değil de zamanla ve giderek ağırlaşan boyutlarda ortaya çıkan afet. Küresel ısınma, kuraklık, erozyon, çölleşme gibi doğa kaynaklı afetler ile sosyal dengenin bozulması gibi toplumsal afetler bu kapsamdadır.

Ersoy İnce

Yavaşlatıcı

Nükleer tepkime sırasında açığa çıkan hızlı nötronların yavaşlatılması amacıyla, reaktörde kullanılan, grafit, su, ağır su gibi katı, sıvı veya gaz halindeki malzemedir.

Ersoy İnce

Yaya

Araçlarda bulunmayan, karayolunda hareketsiz veya hareket halinde bulunan insandır.

Sevcan Arslan

Yaya Geçidi

Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak üzere, trafik işaretleri ile belirlenmiş alandır.

Sevcan Arslan

Yaya Yolu (Yaya Kaldırımı)

Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya tüzel kişilere ait mülkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısmıdır.

Sevcan Arslan

Yazıcı

İtfaiyede yazı işleri ile uğraşan erdir.

Ersoy İnce

Yazılım Mühendisi

Yazılım Mühendisi bankacılık, otomotiv, telekomünikasyon vb. sektörler olmak üzere her alanda kullanılan bilgisayar sistemlerinin yazılım tasarımını hazırlayan ve sisteme entegre edip uygulamasını yapan kişidir.

Ersoy İnce

Yedeklilik

Bir fonksiyonu yerine getirebilme kapasite ve yeterliliğine sahip birbirinden bağımsız birden fazla sistemin bulunması halidir.

Ersoy İnce

Yehlikeli Atık

Doğaları, içerik ve durumları nedeniyle çevre güvenliğini, hayvanları, insanları ve genel güvenliği tehlikeye düşürme potansiyeline sahip maddedir.

Ersoy İnce

Yeminli Mali Müşavir

Yeminli Mali Müşavir, kişi ve şirketlere ait işletmelerin muhasebe sistemlerini kuran, geliştiren, muhasebe, finans ve mali konularda belgelere dayanarak inceleme ve denetim yapan, mali tabloların ve beyannamelerin yasa ve yönetmelik hükümleri, muhasebe prensipleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunu ve hesapların denetim standartlarına göre incelendiğini onaylayan kişidir.

Ersoy İnce

Yeni balıkçı gemisi:

Tam boyu on beş metre veya daha fazla olan ve BALIKÇI GEMİLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK yürürlüğe girdiği tarihte veya sonraki bir tarihte inşa veya büyük dönüşüm sözleşmesi yapılmış ya da yapım veya büyük dönüşüm sözleşmesi, BALIKÇI GEMİLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış ancak, bu tarihten üç yıl ve daha fazla süre sonunda teslim edilecek olan ya da yapım sözleşmesi olmaması durumunda omurgası kızağa konmuş, inşasına başlanmış veya en az elli tonluk kısmının ya da tahmini toplam kütlesinin, hangisi daha az ise, en az yüzde birinin montajı, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte veya daha sonra yapılmış olan gemiyi ifade eder.

Sevcan Arslan

Yeni Doğum Yapmış Çalışan

Yeni doğum yapmış ve işverenini durumu hakkında bilgilendiren çalışandır.

Burak Tuna

Yeni Yerleşim Yeri

Olmuş ya da olması muhtemel afetler nedeniyle yapılan hasar tespit çalışmaları veya jeolojik etütler sonucunda belirlenen afetzedelerden hak sahibi olan ailelere yapılacak konut, iş yeri ve kamu tesislerinin yapılacağı alandır.

Ersoy İnce

Yeniden Entegrasyon

Kişilerin bir gruba ya da sürece yeniden dâhil olması veya parçası hâline gelmesi durumu. Örneğin bir mültecinin menşei ülkesindeki topluma yeniden dâhil olmasıdır.

Ersoy İnce

Yeniden İnşa

Afet nedeniyle yıkılan, yanan veya kullanılamaz duruma gelen bina, tesis ve altyapıların işlevlerini görmek üzere, afetlere daha dayanıklı ve çevreye uyumlu bina ve tesislerin inşa edilme çalışmasıdır.

Ersoy İnce

Yeniden Kullanım (Atık)

Ürünlerin ya da atık olmayan bileşenlerin tasarlandığı şekilde aynı amaçla kullanıldığı herhangi bir işlem.

Sevcan Arslan

Yeniden Yapılanma

Bir kurum veya kuruluşun değişen koşullara uyum ve verimlilik artışı için, yönetim, sorumluluk, şeffaflık vb. gibi prensipler çerçevesinde gelişerek örgütlenmesi. Genellikle büyük afetlerden sonra ilgili kurumlarda, karşılaşılan aksaklıklar ve alınan dersler ışığında yeniden yapılanmaya gidilmektedir.

Ersoy İnce

Yenileme Alanı

5366 sayılı Kanun uyarınca; yıpranan ve özelliğini kaybetmeye yüz tutmuş sit ve koruma alanı olarak tescil edilen bölgeler ile bu bölgelere ait koruma alanlarının, bölgenin gelişimine uygun olarak yeniden inşa ve restore edilerek bu bölgelerde konut, ticaret, kültür, turizm, ve sosyal donatı alanları oluşturulması, tabii afet risklerine karşı tedbirler alınması, tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların yenilenerek korunması ve yaşatılarak kullanılması amacıyla yetkili idarenin teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kabul edilerek belirlenen alandır.

Ersoy İnce

Yenilenebilir Enerji

Hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarından elde edilebilen enerji.

Sevcan Arslan

Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Güneş, rüzgâr, jeotermal, akarsu, gelgit, biomas enerjisi gibi doğal enerji kaynaklarıdır.

Ersoy İnce

Yenilenemeyen Enerji Kaynakları

Kömür, petrol, doğal gaz, nükleer maddeler gibi yer kabuğunda sınırlı rezerve sahip olan doğal enerji kaynaklarıdır.

Ersoy İnce

Yer Altı Depolama Tankı (PKD Akaryakıt)

Sabit tesislerde kullanılması amaçlanmış ve bunun için tescil edilmiş, üzerine dolgu yapılarak, onayı alınmış veya tescil edilmiş olduğu amaç için kullanılan, tek veya çift cidarlı, tek bölmeli veya çok bölmeli olarak imal edilmiş zemin seviyesinin altındaki tanktır. Onay ile kastedilen, yetkili merciinin kabulüdür.

Burak Tuna

Yer Hareketi

Bir deprem veya patlatmayla yeryüzünde meydana gelen sarsıntı ve titreşim. Sismoloji bilimince, kuvvetli ve zayıf yer hareketi olarak iki ayrı çalışma alanında ele alınıp değerlendirilmektedir.

Ersoy İnce

Yer Hostesi

Yer Hostesi biletlerini alan uçak yolcularının uçağa bininceye kadar gerekli olan tüm işlemlerini yapan kişidir.

Ersoy İnce

Yer Parlaması

Yerkürede serpinti sonrası biriken radyoaktif maddelerden yayılan gama radyasyonudur.

Ersoy İnce

Yer Seçimi

Olmuş ya da olması muhtemel afetler nedeniyle yapılan hasar tespit çalışmaları ve afet etütleri sonucunda belirlenen afetzedelerden hak sahibi olan ailelere yapılacak afet konutu ve iş yerlerinin yapılacağı alanların tespitine yönelik çalışmadır.

Ersoy İnce

Yer Seçimi Raporu

Yeni yerleşim yerine ait mekânsal, jeomorfolojik, jeolojik, hidrojeolojik, imar ve mülkiyet durumu gibi bilgileri içeren, yer seçimi yapılan alanları doğa kaynaklı afet tehlikeleri, İmar Kanunu ve ilgili mevzuat açısından değerlendiren, yer seçim gerekçelerini belirten ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini içeren rapordur.

Ersoy İnce

Yer Üstü Depolama Tankı (PKD Akaryakıt)

Denizcilik ve özel akaryakıt istasyonlarında kullanılması amaçlanmış ve bunun için tescil edilmiş tanktır. Bu tanklar, üzerine dolgu yapılmadan kullanılabilir. Tankların tamamı zemin seviyesinin üstünde veya belirli bir bölümü zemin altında olabilir. Tanklar tescil edildikleri amaç, bulundukları çevre, sağlık, emniyet kuralları gereği yetkili merci talimat/talebi/onayı ile beton havuz içinde koruma altına alınabilir. Onay ile kastedilen, yetkili merciinin kabulüdür.

Burak Tuna

Yeraltı Patlaması

Nükleer bombanın yeryüzünün altında patlamasıdır.

Ersoy İnce

Yeraltı ve Yerüstü Maden İşlerinin Yapıldığı İşyerleri

Madenlerin yeraltı veya yerüstünden çıkarılması, madenlerin çıkarma amacıyla araştırılması, çıkarılan madenlerin işlenmesi hariç, satışa hazırlanması işleridir.

Burak Tuna

Yerel Gündem-21

Birleşmiş Milletler tarafından küresel ölçekte sürdürülebilir kalkınma yaklaşımını desteklemek için hazırlanan program. 1997 Rio Konferansı’nda kabul edilen esaslarla, 21. yüzyılda insan ve çevre arasındaki ilişkilerin düzenlenmesini, hükûmetler ve yerel toplum kesimlerinin desteği ile gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır. Türkiye uygulamaları, 1996 BM İst

Ersoy İnce

Yerel Yönetimler Meslek Elemanı (Mahalli İdareler Meslek Elemanı)

Yerel Yönetimler Meslek Elemanı, belediye ve özel idarelerin çeşitli bölümlerinde üst düzey yöneticilerin yardımcısı olarak çalışan kişidir.

Ersoy İnce

Yerinde Sığınak

Bulunulan veya yaşanılan mekânda, bazı basit önlemleri alarak, dışarıdan gelen tehditlere karşı oluşturulan nispeten güvenli bir alandır.

Ersoy İnce

Yerinden Edilme

Genellikle silahlı çatışma ya da doğa kaynaklı afetler sebebiyle, bir kişinin evinden ya da ülkesinden zorla çıkarılması durumudur.

Ersoy İnce

Yerleşik (Meskun) Alan

Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki imar planı bulunmayan mahalle, köy, mezra gibi mevcut yerleşmelerin müstakbel gelişmelerini de içine alan ve sınırları belediye meclisince kararlarlaştırılan yer. Yasada, “Varsa üst ölçek plan kararlarına uygun olarak, imar planı ile belirlenmiş ve iskân edilmiş alandır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Ersoy İnce

Yerleşim Planı

Bir nükleer tesisteki yapıların, sistemlerin ve bileşenlerin yerleşimlerini ayrıntılı olarak gösteren çizimlerdir.

Ersoy İnce

Yerleşim Yeri Birimi

Kendisine ulaşan karayolları üzerinde sınırının başlangıcı ve bitimi bir işaret levhası ile belirlenmiş olan yerleşme, çalışma ve barınma amacı ile insanların yararlandıkları yapı ve tesislerin bir arada bulunduğu ve karayolu trafiğine etkileri tespit edilmiş ve idari taksimatla belirlenmiş olan il, ilçe, köy veya mezra gibi yerlerdir.

Sevcan Arslan

Yerleşim Yeri Tehlike Analizi

Deneyimli insanlar veya gönüllüler tarafından gözleme dayalı olarak yapılan, yerleşim yerlerindeki tehlike ve riskleri belirleme yöntemi, tehlike avıdır.

Ersoy İnce

Yerleşime Uygunluk Değerlendirmesi

Teknik elemanlar tarafından jeolojik-jeoteknik ve jeofizik incelemelere dayalı olarak hazırlanan imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporlarına göre, yerleşim yerlerindeki afet tehlikelerinin ortaya konması işidir.

Ersoy İnce

Yerleşme Alanı

İmar planı sınırı içinde kalan yerleşik durumdaki ve gelişme alanı niteliğindeki bölgelerin tümüdür.

Ersoy İnce

Yeryüzü Potansiyeli

Yeryüzünün bir noktası ile referans toprağı arasındaki gerilimdir.

Ebru Aydınalp

Yeşil Çatılar

Çatıların üzerlerinde bitki yetişecek şekilde tasarlanması ile oluşan ekolojik çatı kaplama sistemleridir.

Ersoy İnce

Yetenek

Bir kuruluşun , sistemin veya prosesin gerekli şartları yerine getirebilecek bir ürünü gerçekleştirme kabiliyeti

Orkun ÇOBAN

Yeterlilik

Oluşturulmuş dokümantasyonun standardın şartlarını sağlayıp sağlamadığı ve amaca uygun olup olmadığının incelenmesidir.

Ersoy İnce

Yeterlilik Birimi (MYK)

Ulusal yeterliliklerde zorunlu veya seçmeli olarak yer alan, bağımsız olarak ölçülebilen, transfer edilebilir yeterlilik bölümüdür.

Burak Tuna

Yetiştirme

Seleksiyon yoluyla genetik iyileşme sağlamak amacıyla bitki veya hayvanların insan yardımıyla çiftleştirilmesidir.

Ersoy İnce

Yetki Belgeli Usta (Yapı)

Mesleki Yeterlilik Kurumu Mesleki Yeterlilik Belgeleri, 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre ustalık belgesi almış olanlar ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı meslekî ve teknik eğitim okullarından mezun olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalışanlarıdır.

Burak Tuna

Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşu (MYK)

Türk Akreditasyon Kurumu veya Avrupa Akreditasyon Birliği ile çok taraflı tanıma anlaşması imzalamış akreditasyon kurumlarından akredite edilmiş; Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından, ulusal yeterliliklere göre ölçme, değerlendirme ve belgelendirme faaliyetlerini yürütmek üzere yetkilendirilmiş, tüzel kişiliği haiz kurum ve kuruluşlardır.

Burak Tuna

Yetkili Temsilci

İmalatçının bu Kanun ve ilgili diğer mevzuat kapsamındaki bazı yükümlülüklerini onun adına yerine getirmek üzere imalatçı tarafından yazılı şekilde görevlendirilen Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel kişidir.

Ersoy İnce

Yetkinlik

Bilgi ve beceriyi uygulamada gösterilen kişisel özellikler ve yetenek.

Orkun ÇOBAN

Yetkinlik (ISO 45001)

beklenen sonuçları elde edebilmek için bilgi ve becerileri uygulayabilme yetisidir.

Burak Tuna

Yevmiye (Gündelik Ücret)

Taraflar arasında yapılan anlaşmaya göre ayni veya nakdi olarak ödenen ve kayıt altına alınan günlük çalışma bedelidir.

Burak Tuna

Yığma Binalar

Yapıya etkiyen düşey ve yatay yüklerin sadece duvarlar ile taşındığı yapılardır.

Ersoy İnce

Yığma Yapı

Taşıyıcı sistem elemanları, örme duvarlar ve hatıllardan oluşan yapı türü. Betonarme temeller üzerine oturan taş, dayanıklı tuğla gibi malzemeyle örülmüş taşıyıcı duvarlar ile bağlayıcı ve yük aktarıcı kiriş, hatıl, betonarme veya ahşap döşemelerden oluşur. Ülkemizde döşemelerinin betonarme veya ahşap olmasına bağlı olarak, yığma kagir ve yarım kagir adlarıyla adlandırılmaktadırlar.

Ersoy İnce

Yıkık

Binaların taşıyıcı sistemlerinin büyük oranda kalıcı yer değiştirerek kısmen veya tamamen yıkılması ve çatının çökmesi durumunu ifade eder. İnsanların can ve mal güvenliği bakımından bu tür yapılara girmesine kesinlikle izin verilmez. Ayakta kalabilen yapıların ise yerel yönetimlerce ivedilikle göçertilip, tehlikesiz hâle getirilmesi yasa gereğidir.

Ersoy İnce

Yıkım

Afet veya farklı bir nedenle riskli hâle gelen bir binanın halka ve çevreye zarar vermeden bir plan dâhilinde ortadan kaldırılması işlemidir.

Ersoy İnce

Yıkım Planı

Yıkım ruhsatında belirtilen yapının, hangi güvenlik ve çevre koruma tedbirleri ile kimlerin sorumluluğu altında, hangi teknik ile yıkılacağına ve ortaya çıkacak inşaat ve yıkıntı atıklarının yönetimine dair detaylı bilgileri ihtiva eden yıkım ruhsatının ayrılmaz parçası olan teknik belgedir.

Ersoy İnce

Yıkım Ruhsatı

Yıkım faaliyeti için gerekli iznin verildiğini gösteren ve ilgili mevzuata uygun olarak düzenlenmiş resmî belgedir.

Ersoy İnce

Yıkım Tekniği

Yıkımı planlanan bir binanın yapısal, çevresel ve gerektiğinde jeolojik koşul ve özelliklerine bağlı olarak belirlenen, insan gücü, makine ve patlayıcı madde (kontrollü patlatma) kullanımı suretiyle gerçekleştirilen yıkım yöntemidir.

Ersoy İnce

Yıkımsal Arıza (PKD)

Proses tesisi ve kontrol sisteminin tasarım parametrelerini aşan, bunun sonucunda alevlenebilir madde salımına yol açan bir olaydır.

Burak Tuna

Yıkıntı Atığı

Konut, bina, köprü, yol ve benzeri alt ve üst yapıların yıkımı esnasında ortaya çıkan atık maddedir.

Ersoy İnce

Yıkıntı Atığı Yönetim Planı

İnşaat ve yıkıntı atıklarının kaynağında ayrılarak toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, tekrar kullanılması, geri kazanılması ve depolanması işlemlerini ihtiva eden plandır.

Ersoy İnce

Yıkıntı Atıkları

Konut, bina, köprü, yol ve benzeri alt ve üst yapıların tamiratı, tadilatı, yenilenmesi, yıkımı veya doğal bir afet sonucunda ortaya çıkan atıklardır.

Burak Tuna

Yıldırım

Yeryüzü ile bulutlar arasında meydana gelen elektrik boşalması olayıdır.

Ersoy İnce

Yıldırım Akımı ( i )

Çarpma noktasından geçen akımdır.

Sevcan Arslan

Yıldırım Akımının Tepe Değeri ( I )

Bir boşalma sırasında yıldırım akımının en büyük değeridir.

Sevcan Arslan

Yıldırım Çarpması

Canlıların yıldırıma maruz kalarak yaralanması veya ölmesi olayı. Fırtınalı havalarda çok yakındaki şimşek çakıyor olması, açık alanda, kara, deniz ve hava taşıtlarında yıldırım çarpma riskini artırır.

Ersoy İnce

Yıldırım Elektromanyetik Alanı

Bir girişim (bozulma) kaynağı olarak yıldırımın akım ve geriliminden kaynaklanan elektromanyetik alandır.

Sevcan Arslan

Yıldırıma Karşı Topraklama

Yıldırım düşmesi durumunda, işletme gereği gerilim altında bulunan iletkenlere atlamaları (geri atlamalar) geniş ölçüde önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek için, işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken bölümlerin topraklanmasıdır.

Burak Tuna

Yıldırımdan Koruma Bölgesi (YKB)

Yıldırımın elektromanyetik alanının tanımlandığı ve kontrol altına alındığı bölgelerdir.

Sevcan Arslan

Yıldırımdan Koruma Sistemi (YKS)

Bir hacmin, yıldırımın etkilerine karşı korunmasında kullanılan tüm sistemdir. Bu sistemde dış ve iç yıldırımdan koruma sistemlerinin her ikisi de bulunur.

Sevcan Arslan

Yıldırımdan Korunma Tasarımcısı

Bu konuda sertifikası bulunan Elektrik Mühendisi, Elektrik Yüksek Mühendisi veya Elektrik–Elektronik Mühendisidir

Sevcan Arslan

Yıldırımdan Korunma Tesisatçısı:

YKS tesisatı konusunda eğitim görmüş yetkili kişidir

Sevcan Arslan

Yıldız (K)

Kuzeyden esen soğuk hava taşıyan rüzgâr çeşididir.

Ersoy İnce

Yıldız (K):

Kuzeyden esen soğuk hava taşıyan rüzgâr çeşididir.

Ersoy İnce

Yıldız Şeklindeki Topraklama

Birçok işletme elemanının veya cihaza ilişkin topraklama iletkenlerinin topraklanmış bir noktada yıldız şeklinde toplanmasıdır.

Burak Tuna

Yıllık Gemi Sağlık Belgesi

Türk limanları arasında seyreden, kabotaj hakkına sahip ikiyüzelli net tondan büyük gemilere, sağlık resmi tarifesinin yürürlüğe girmesinden sonra ilk uğradığı Türk limanında yapılacak sağlık denetimi sonrasında bir yıllığına verilen patentayı ifade eder.

Ersoy İnce

Yıllık Gemi Sağlık Cüzdanı

Türk limanları arasında çalışan ve kabotaj hakkına sahip ikiyüzelli net tona kadar olan gemilere yapılacak sağlık denetimi sonrasında bir yıllığına verilen patentayı ifade eder.

Ersoy İnce

YKS’nin Doğal Bileşeni

Yıldırımdan koruma fonksiyonunu gerçekleştiren, ancak özellikle bu amaç için tesis edilmemiş olan, örneğin doğal yakalama ucu, doğal indirme iletkeni, doğal topraklama elektrotu gibi bileşenlerdir.

Sevcan Arslan

Yolcu

Aracı kullanan sürücü ile hizmetliler dışında araçta bulunan kişilerdir.

Sevcan Arslan

Yolcu Eşyası

Bir yolcunun şahsi eşyası anlamındadır.

Ersoy İnce

Yolcu Gemisi

On ikiden fazla yolcu taşıyan ticaret gemisi.

Sevcan Arslan

Yolcu Motoru

Tam boyları kırk iki metreden az olan ve liman sefer bölgesi içinde veya merkez iskelesinden yirmi beş milden uzaklaşmadan günübirlik yolcu taşıyan ticaret gemisidir.

Sevcan Arslan

Yönerge

Kamu kurum ve kuruluşlarının üst düzey yöneticileri tarafından çıkarılan, mevzuat hükümlerinin uygulama şekillerini gösteren talimatlardır

Ersoy İnce

Yönetim Bilişim Sistemleri Uzmanı

Yönetim Bilişim Sistemleri Uzmanı bilgisayar sistemleri yoluyla elde edilen bilgileri, yönetim ve işletmede karşılaşılan sorunları gidermek için uygulayan kişidir.

Ersoy İnce

Yönetim Sistemi

Politika ve hedefleri oluşturmak ve bu hedefleri gerçekleştirmek için kullanılan sistem

Orkun ÇOBAN

Yönetim Sistemi (ISO 45001)

Bir kuruluşun politika, hedefler ve prosesler oluşturması ve bu hedeflere ulaşması için birbiriyle ilişkili veya etkileşim içindeki unsurlar kümesidir. 1: Bir yönetim sistemi tek bir veya birden çok konuyu ele alabilir 2: Sistem unsurları arasında kuruluşun yapısı, rolleri ve sorumlulukları, planlama ve işletmesi, performans değerlendirmesi ve gelişmesi vardır. 3: Yönetim sisteminin kapsamı kuruluşun tamamını, kuruluşun belirli ve tanımlanmış işlevlerini, kuruluşun belirli ve tanımlanmış bölümlerini veya bir grup kuruluşun bir veya daha fazla işlevini kapsayabilir.

Burak Tuna

Yönetmelik

Kanun ve tüzüklerin uygulanmasına açıklık getiren ve bunlara aykırı hükümler taşımayan bakanlıklar ile kamu tüzel kişilerinin çıkardığı hukuki metinlerdir.

Ersoy İnce

Yük

Bir taşıt ile veya konteyner içinde taşınan mallardır.

Ersoy İnce

Yük Aktarma Sistemi

Yapıya etkiyen sabit ve hareketli yüklerin yapıyı oluşturan taşıyıcı elemanlar yardımı ile zemine kadar iletilmesini sağlayan sistemdir.

Ersoy İnce

Yük Momenti Sınırı

Vincin kaldırabileceği maksimum yük.

Sevcan Arslan

Yük Uyarı Levhası (SÇP)

Özel durum için müsaade edilen insan sayısını ve malzemelerin ağırlığı ve dağılımını gösteren, çalışma platformu üzerinde görülen bir uyarıdır.

Burak Tuna

Yüklenen Etkin Eşdeğer Doz

Bir radyonüklitin, insan vücuduna alınmasından itibaren belirli bir zaman süresi içinde vücutta biriken toplam eşdeğer doz olup, birikme süresi genellikle radyasyon işçileri için 50 yıl, toplum üyesi kişiler için ise 70 yıl olarak alınmaktadır.

Ersoy İnce

Yüklenici (ISO 45001)

Üzerinde anlaşılmış olan şartnameler, hüküm ve koşullara uygun şekilde kuruluşa hizmet sağlayan harici kuruluştur. Hizmetler, başka işlerin yanı sıra inşaat işlerini de içerebilir.

Burak Tuna

Yükleyen (ADR)

Paketli veya dökme tehlikeli maddelerin içerisinde bulunduğu ambalaj, konteyner veya portatif tankları bir aracın içine veya üzerine veya bir konteynerin içine yükleyen işletmelerdir.

Burak Tuna

Yüklü Ağırlık (Trafik)

Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hizmetli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır.

Sevcan Arslan

Yüklü Parçacık

Pozitif ve negatif elektrik yük miktarının dengede olmadığı parçacıklara denir.

Ersoy İnce

Yüksek Bina

Bina yüksekliği 21.50 m'den fazla veya yapı yüksekliği 30.50 m'den fazla olan binalar yüksek yapı olarak kabul edilir.

Ersoy İnce

Yüksek Bina (Yangın)

Bina yüksekliği 21.50 m’den, yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan binalardır.

Burak Tuna

Yüksek Gerilim

Etken değeri 1000 voltun üstünde olan gerilimdir.

Süleyman TOPÇU

Yüksek Gerilim Sistemcisi

Yüksek Gerilim Sistemcisi, elektrik-elektronik sektöründe yüksek gerilim, iletim ve orta gerilim dağıtım sistemleri ile bunlara ilişkin ölçü, koruma ve kumanda sistemlerinin güvenli bir biçimde kurulum, bakım ve onarımını yapan kişidir.

Ersoy İnce

Yüksek Radyasyon Alanı

Bireylerin giriş çıkışına açık olan ancak içeri giren kişinin radyasyon kaynağından 30 cm uzaklıkta 1 saatte 0,1 rem (1 mSv) üzerinde eşdeğer doz alabileceği alandır.

Ersoy İnce

Yüksek Tehlike

Çok hızlı olarak yanma olasılığı bulunan veya patlama tehlikesi bulunan malzemelerden oluşur. (Uçak hangarları, yanıcı sıvı ve gazların üretildiği, depolandığı ve dağıtıldığı yerler)

Ersoy İnce

Yüksek Tehlike (Yangın)

Yüksek tehlike sınıfına giren maddelerin üretildiği, kullanıldığı ve depolandığı yerlerdir.

Burak Tuna

Yüksek Zenginlikteki Uranyum

% 20 den daha fazla oranda U-235 izotopu içeren uranyumdur.

Ersoy İnce

Yüksekte Çalışma

Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışmalardır.

Burak Tuna

Yüksüz Ağırlık (Trafik)

Üzerinde insan veya eşya (yük) bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu olan bir aracın taşınması zorunlu alet, edevat ve donatımı ile birlikte toplam ağırlığıdır.

Sevcan Arslan

Yükümlülük Süresi (Meslek H.)

Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süredir.

Burak Tuna

Yumuşak Kat

Bir binada, birbirini izleyen kat rijitliklerinin diğerlerine göre farklı olduğu kat veya katlar, düşeyde rijitlik düzensizliği. Bu yumuşak katlar, betonarme binalarda genellikle zemin katlarda ortaya çıkmaktadır.

Ersoy İnce

Yurt/Çocuk Bakım Yurdu/Kreş

0-60 aylık çocuklar ile velisinin isteği üzerine ilkokula kaydı yapılmayan 60-66 aylık çocukların bakım ve eğitimlerinin yapıldığı yerlerdir.

Burak Tuna

Yutma yolu

Radyoaktif maddelerin vücuda alımında izlenen rotadır, ayrıca arındırma için de en kolay ulaşılabilir yoldur.

Ersoy İnce

Yüz Yıllık Sel Yatağı

Bir nehrin etrafında, 100 yıl içinde en az bir kez sel suları ile kaplanmış veya kaplanma olasılığı olan alan. Bu alan içinde her yıl sel olma ihtimali en az % 1 veya daha fazladır.

Ersoy İnce

Yüzde usulune göre ücret

Çalışanın ücreti müşterilerin ödemelerine eklenen yüzdelik dilimin çalışanlara paylaştırması ile verilir.

Sevcan Arslan

Yüzey Aktivite Konsantrasyonu

Birim alan başına saniyedeki parçalanma sayısı olup birimi Bq/m²’dir.

Ersoy İnce

Yüzey Dalgası

Yalnızca yer yüzeyinde yayılabilen en yavaş, ancak en yıkıcı deprem dalgası türüdür.

Ersoy İnce

Yüzey Faylanması

Bir fay boyunca meydana gelen hareketin yer yüzeyinde meydana getirdiği kırık, yer değiştirme, kayma, sıkışma, çökme gibi şekil değişimleridir.

Ersoy İnce

Yüzey Kaplaması

İskelet tipi evlerde iskelet sisteminin üzerine yapılan ve dış görünüşü ortaya çıkaran masif ahşap veya ahşap esaslı malzemelerden yapılan döşemedir.

Ersoy İnce

Yüzey Kazıma Makinesi

Freze kesici uçlar sayesinde asfalt veya sert zemin yüzey kazıma işlemi yapabilen, en az 50 cm kazıma genişliği kapasitesine sahip makinedir.

Burak Tuna

Yüzeyi Kirlenmiş Cisim

Kendisi radyoaktif olmayan, fakat yüzeyi radyoaktif madde ile kirlenmiş madde, cihaz veya malzemedir.

Ersoy İnce

Yüzeyin Faylanması Tehlike Kuşağı

Fayın türüne, kırılmanın şiddetine ve yüzeyde kestiği birimlerin jeodinamik ve jeomekanik özelliklerine göre boyutları ve yer değiştirme miktarları değişen, morfolojik (yersel) hasarın şiddetinin, merkezden uzaklaştıkça azaldığı yüzey faylanması çevresindeki deformasyon kuşağı. Doğal, jeolojik bir kuşaktır.

Ersoy İnce

Yüzeysel Topraklama

Topraklanacak işletme elemanları veya cihazların ve iletişim tesislerinin işletme akımı taşımayan iletken kısımlarının ağ şeklinde kendi aralarında koruma topraklamasına veya fonksiyon ve koruma topraklamasına bağlandığı topraklamadır.

Burak Tuna

Yüzeysel Topraklayıcı

Genel olarak 0,5 - 1 m. arasında bir derinliğe yerleştirilen topraklayıcıdır. Galvanizli şerit veya yuvarlak ya da örgülü iletkenden yapılabilir ve yıldız, halka, gözlü topraklayıcı ya da bunların karışımı olabilir.

Burak Tuna